Ryszard Skarbek
- 22 lis 2020
- 4 minut(y) czytania

Fritz Perls – krótka biografia, ciekawostki, cytaty

Fritz Perls (1893-1970), niemiecki psycholog i psychoterapeuta pochodzenia żydowskiego, to bez wątpienia jeden z największych psychoterapeutów w historii. Wychowywany przez autokratycznego, surowego ojca oraz matkę, która miała w stosunku do niego bardzo wysokie aspiracje, żył w rozdarciu pomiędzy dwoma przekonaniami:

“jestem kawałkiem gówna” i

“muszę być wielki i wspaniały”.

To dawało mu napęd, prowadziło do buntu i pozwalało zrozumieć cierpienie innych. Poznajmy krótką biografię Perlsa skupiając się na kluczowych dla jego życia wydarzeniach, ciekawostkach oraz opracowanej przez niego metodzie psychoterapeutycznej Gestalt.

Fritz Perls - Krótka Biografia

Fritz Perls, a dokładnie Frederick Salomon Perls, urodził się w Berlinie 8 lipca 1893 roku. Pomimo rodzinnej presji, aby studiować prawo, rozpoczął studia medyczne, które zostały przerwane I Wojną Światową. Jako żołnierz niemieckiej armii walczył w okopach i bezpośrednio doświadczył horroru wojny.

Po zakończeniu wojny doprowadził swój dyplom do końca i rozpocząl praktykę lekarską. Po ukończeniu Akademii Medycznej studiował równiez psychologię i prowadził własną psychoanalizę pod kierunkiem sławnego do dziś Wilhelma Reich’a.

W roku 1930 ożenił się z Lorą Posner, a małżeństwo to zaowocowało dwójką dzieci. Niestety wkrótce po dojściu Hitlera do władzy, F. Perls, ze względu na swoje żydowskie pochodzenie, musiał opuścić Niemcy i poprzez Holandię wraz z całą rodziną znalazł się w RPA.

W roku 1942 wstąpił do armii RPA, gdzie w stopniu kapitana służył jako wojskowy psychiatra. Kolejny etap jego życia rozpoczął się w roku 1946, kiedy to razem z żoną przenieśli się do Nowego Jorku. W Stanach Zjednoczonych pozostał już do swojej śmierci (Chicago, 1970). Co ciekawe, oprócz rozwijania Terapii Gestalt, poznawał również filozofię Wschodu: buddyzm zen i taoizm. Był też zafascynowany teatrem i związał się z The Living Theatre w Nowym Jorku.

Terapia Gestalt, której był twórcą, wyrosła z osobowości Perlsa

Jak również z jego rozległej wiedzy i zainteresowań oraz z buntu wobec psychoanalizy. “Gestalt” oznacza po niemiecku: całość, postać, figurę, kształt, formę. Z holizmu Perls zaczerpnął przekonanie o niepodzielnej całości człowieka. Z kolei pojęcie homeostazy oznacza zdolność organizmu do zachowania równowagi w zmieniających się warunkach. Każda potrzeba ją zakłóca, a jej zaspokojenie można nazwać zamknięciem figury. Gdy się to jednak nie udaje – zostawiamy figury otwarte. Jednym z celów terapii Gestalt jest ich zamknięcie.

Terapia Gestalt pomaga w problemach takich jak lęk, depresja, niskie poczucie własnej wartości, trudności w relacjach. Gestalt pomaga zrozumieć rolę, jaką osoba odgrywa w swoim własnym cierpieniu lub dyskomforcie. I co ciekawe, techniki Gestalt są często używane w połączeniu z pracą z ciałem, tańcem, sztuką i dramatem. To brzmi tak, jakbyśmy słyszeli tu echo osobistych doświadczeń życiowych Perlsa oraz jego własnej psychoterapii pod okiem sławnego Wilhelma Reicha.

Jednym z najsławniejszych cytatów Perlsa, znanym nie tylko w świecie psychoterapii, jest tzw. Modlitwa Gestalt:

"Ja robię swoje, a ty swoje. Nie jestem na tym świecie po to, by spełniać twoje oczekiwania, a ty nie jesteś na tym świecie, by spełniać moje. Ty to ty, a ja to ja. I jeśli przypadkiem natrafimy na siebie to wspaniale, jeśli nie, to nic nie można na to poradzić."

Fritz Perls, „Gestalt Therapy Verbatim”, 1969

Perls odrzucał analizy teoretyczne i interpretacje, uznawał je za bezwartościowe w terapii. Jego zdaniem terapia nie polega na odkopywaniu przeszłości, ale na doświadczaniu życia w teraźniejszosci.

Zamiast stawiać pytania: dlaczego, skąd, po co? Perls pytał: co się dzieje, jak jest?

Ważne jest to, co jest tu i teraz. Zarówno wybieganie w przyszłość, jak i w przeszłość odbiega od autentycznego życia. I chociaż F. Perls bez wątpienia rozumiał wpływ dzieciństwa na to kim jesteśmy, wraz z egzystencjalistami czynił nas w pełni odpowiedzialnymi za nasze życie.

Sartre powiedział:

“nie to jest ważne, co ze mną zrobiono, lecz to co ja zrobiłem sam z tym, co ze mną zrobiono”.

Perls rownież uznawał pełną odpowiedzialność człowieka za dokonywane wybory. Nie może jej z nas zdjąć ani trudna przeszłość, ani okoliczności zewnętrzne.

I w wyniku tego Dekalog Gestalt wygląda w sposób następujący:

Dekalog Gestalt

Żyj teraz – zwracaj uwagę bardziej na teraźniejszość, niż przeszłość i przyszłość.
Żyj tutaj – zajmij się tym, co jest obecne, a nie tym, czego nie ma.
Doświadczaj siebie i akceptuj siebie takiego, jakim jesteś.
Przestań niepotrzebnie myśleć – zamiast tego patrz i smakuj, postrzegaj środowisko takim, jakie ono jest i z takim nawiązuj kontakt.
Wyrażaj siebie – nie manipuluj, nie tłumacz, nie uzasadniaj, nie osądzaj.
Poddaj się przeżywaniu nieprzyjemności i bólu, tak jak poddajesz sie przeżywaniu przyjemności. Nie ograniczaj swojej świadomości.
Nie akceptuj żadnego “powinienieś” z wyjątkiem tego, co naprawdę twoje.
Weź pełną odpowiedzialność za swoje czyny, uczucia i myśli.
Otwórz się na zmianę i rozwój – zachowaj gotowość do eksperymentowania, by napotkać nowe sytuacje.
Bądź sobą i pozwól być sobą innym.

Sądzę, że w tym dekalogu można znaleźć bezcenne i uniwersalne podpowiedzi dot. wielkiego pytania: JAK ŻYĆ? Również w dzisiejszych, niełatwych czasach pandemii Covid-19.

Fritz Perls - cytaty słynne i mniej znane

Jest wiele złotych myśli Perlsa zasługujących na uznanie. Ja chciałbym przedstawić swoją listę cytatów, których autorem jest Fritz Perls. Cytaty te są mądre i pełne miłości do człowieka. W ogromnej mierze są to cytaty o byciu sobą, autonomii i pełnej realizacji swojego ludzkiego potencjału. Wśrod tych cytatów chciałbym w szczególny sposób wyróżnić ten, który znajduje się na pierwszym miejscu poniższej listy. Natomiast ostatni na tej liście jest w pewnym sensie zgrabnym przedstawieniem esencji coachingu.

„Bądź tym kim jesteś i mów to, co czujesz, ponieważ ci, którzy mają z tym problem nie są ważni, a ci, którzy są ważni nie mają z tym problemu.”

"Czekanie, aż świat potraktuje cię sprawiedliwie, ponieważ jesteś dobrym człowiekiem, to to samo, co czekanie, aż byk nie zaatakuje cię, ponieważ jesteś wegetarianinem."

"Przyjacielu, nie bądź perfekcjonistą. Perfekcjonizm jest przekleństwem".

„Bądź, jaki jesteś i wówczas zobaczysz, kim jesteś i jak jesteś. Pozwól sobie przez moment lub dwa na to, co chcesz zrobić i odkryj, co rzeczywiście robisz. Zaryzykuj troszkę, jeśli możesz. Czuj swoje własne uczucia. Mów swoje własne słowa. Myśl swoje własne myśli. Bądź sobą. Odkrywaj. Zaplanuj swój rozwój poprzez doświadczanie siebie.”

„Dojrzałość oznacza branie odpowiedzialności za swoje życie, życie na własną rękę.”

„Nikt nie może znieść prawdy, jeśli mu się ją powie. Prawdę można tolerować tylko wtedy, gdy samemu się ją odkryje, ponieważ wtedy duma odkrycia czyni ją smakowitą.”

"Niepokój jest zawsze wynikiem odejścia od teraz."

„Emocje nie są dyskomfortem, który należy rozładować. Emocje są najważniejszym motorem naszego zachowania: emocjami w najszerszym tego słowa znaczeniu – są oczekiwaniem, przyjemnością, głodem. Te emocje lub podstawowa energia, to siła życiowa”

„Uczenie się to nic innego jak odkrywanie, że coś jest możliwe. Nauczane oznacza pokazywanie komuś, że coś jest możliwe.”

„Niepokój jest ekscytacją bez oddychania.”

"Ciało wie wszystko. My wiemy bardzo mało. Intuicja to inteligencja organizmu."

„Nie popychaj rzeki, ona płynie sama.”

"Osoba, która ma największą kontrolę, to ta, która może porzucić kontrolę."

"Za każdym razem, gdy odmawiasz odpowiedzi na pytanie, pomagasz drugiej osobie korzystać z własnych zasobów."