Termin Osoba Wysoko Wrażliwa (inaczej HSP – Highly Sensitive Person) został wprowadzony przez amerykańską psycholog Elaine Aron w latach 90 (dokładnie w roku 1996). Wraz z mężem opracowali specjalną skalę, która dała początek dalszym badaniom nad tą cechą.
Wcześniej Carl Jung jako pierwszy dostrzegł znaczenie wrażliwości i uważał, że odgrywa ona ważniejszą rolę niż seksualność w podatności jednostki na nerwicę.
W tym artykule wyjaśnimy czym charakteryzuje się osoba WWO, podamy jej unikalne cechy. Przeanalizujemy również, czy powinno się postrzegać ten typ osobowości jako odstępstwo od normy, czy też może jako kategorię neuroróżnorodności (o której piszemy w innym poście) i tak naprawdę szczególny dar.
Podamy również wiele cennych i praktycznych wskazówek. Mogą z nich skorzystać przede wszystkim ludzie głęboko wrażliwi, którzy w dzisiejszym świecie często odczuwają stres i zmagają się z dużą ilością bodźców. Takie osoby, ze względu na wysoki poziom empatii i zdolność odczuwania cudzych emocji, często same potrzebują wsparcia. Dlatego opiszemy również jak inni mogą je mądrze wspierać. W dalszej części artykułu przedstawimy książki, które warto przeczytać na ten temat i podpowiemy jak wybrać najlepszą dla nich pracę.
W naszych opisach będziemy zamiennie używali polskiego skrótu, jak i terminu angielskiego, szczególnie wtedy, gdy będzie się to odnosiło do wyników badań naukowych.
I, co ważne, przekażemy linki do odpowiednich testów.
Osoba WWO - poznaj cechy osób wysoko wrażliwych
Czym jest wysoka wrażliwość? Definicja stworzona przez dr Elaine rozumie ją jako cechę osobowości, która jest cechą wrodzoną i genetyczną, a nie wyuczoną lub istniejącą w pewnym spektrum (np. autyzmu).
Innymi słowy, jest to cecha układu nerwowego i albo przychodzisz z tym na świat, albo nie.
Co więcej, takie dzieci przychodziły na świat od zawsze. Natomiast dopiero dzięki badaniom na dużej grupie osób z przełomu XX i XXI wieku można było wyodrębnić i szczegółowo opisać kompleksową cechę. Oto jej cztery główne kategorie.
1. Osoba WWO charakteryzuje się głębią przetwarzania
Taka jednostka przetwarza wszystkie rodzaje informacji na dużo głębszym poziomie. Jest bardziej refleksyjna i dłużej podejmuje decyzje. Niezwykle bogate życie wewnętrze sprawia, że lubi analizować każdy szczegół. Następuje to zarówno świadomie, poprzez analizę informacji przekazywanych przez komunikację, jak i nieświadomie, poprzez przeczucia.
2. WWO są nadpobudliwe
Tacy ludzie zauważają znacznie więcej niż inni w tej samej sytuacji lub środowisku. W szczególności szybciej reagują na głośne dźwięki, jasne światło, ostre zapachy i inne aspekty środowiskowe, w tym emocje innych ludzi (choć mogą one pozostać niewyrażone). ale może również powodować przestymulowanie oraz prowadzić do nadmiernego pobudzenia i chronicznego stresu. Np. wykonywanie zadań pod presją czasu lub wykonywanie wielu zadań równocześnie może je stresować i stanowić dla nich duży problem.
3. Osoby z Wysoką Wrażliwością intensywniej odczuwają emocje
WWO intensywnie odczuwają emocje. Ich wrażliwość emocjonalna sprawia, że w odpowiedzi na szereg zarówno przyjemnych, jak i bolesnych wyzwalaczy, doświadczają silnych uczuć (zarówno pozytywnych, jak i negatywnych). Są bardzo empatyczni, a nastroje innych ludzi mocno na nich wpływają. Ich mózg cechuje zarówno większą ilość, jak i aktywność neuronów lustrzanych, które odpowiadają za empatię. Natomiast bycie w centrum uwagi jest dla nich dyskomfortem.
4. Osoba WWO ma wyczulone zmysły, cechuje ją tzw. wrażliwość sensoryczna
Zauważa subtelne bodźce zewnętrzne napływające z otoczenia, które umykają innym ludziom. Pomaga to chronić ją i jej grupę społecznej przed nieprzewidzianymi zagrożeniami, ale może również prowadzić do problematycznych reakcji na żywność, leki, ból, hałas i światło. W szczególności może być szczególnie czuła na działanie kofeiny lub głośne dźwięki. Przebywanie w zatłoczonych miejscach, takich jak centrum handlowe, nocny bar z głośną muzyką, hala sportowa pełna hałaśliwych kibiców, czy też lotnisko lub dworzec kolejowy, może być powodem narastającego stresu i źródłem szybkiego wyczerpania.
Połączone cechy sprawiają, że są empatycznymi, sumiennymi, ostrożnymi jednostkami, które mogą również poszukiwać doznań i rozkoszować się nowościami. Są też cenionymi pracownikami. Angażują się w swoją pracę, lubią działać według ustalonego planu i starają się jak najszybciej realizować zadania dbając przy tym o wysoką jakość i dokładność.
Warto podkreślić, że nie ma korelacji między tą cechą osobowości, a ekstrawersją lub introwersją.
Jednak takie jednostki zawsze dokładnie ocenią ryzyko przed rozpoczęciem przygody, ponieważ ich wrażliwość przeciwdziała impulsywności. Mają one też tendencję do planowania z wyprzedzeniem i są doskonałymi strategami. Ale podejmowanie decyzji wymaga czasu.
Cecha wrażliwej osobowości nie jest też jednoznacznie powiązana z wysokimi uzdolnieniami, którymi dysponuje tylko 3% społeczeństwa. Ale z drugiej strony badania przeprowadzone przez psycholog Elke van Hoof wykazały, że 87% osób wysoko utalentowanych to ludzie wysoko wrażliwi.
Osoby z taką cechą mają również podwyższony zmysł estetyczny, będąc bardzo wrażliwymi na piękno natury i sztuki.
Ponadto reagują wyższym zaniepokojeniem na brutalne lub szorstkie sytuacje i unikają brutalnych filmów akcji lub tragicznych relacji informacyjnych. Częściej też mają żywe sny i bogate życie wewnętrzne.
Chociaż są bardziej zaniepokojone negatywnymi środowiskami niż mniej wrażliwi ludzie, czerpią również większe korzyści ze środowisk pozytywnych, wspierających i opiekuńczych. Jest to szczególnie prawdziwe w dzieciństwie. Czerpią też duże korzyści z poradnictwa i psychoterapii w celu przezwyciężenia doświadczeń z dzieciństwa, które prowadziły ich do niskiej samooceny.
Jak dużo jest takich ludzi na świecie?
Szacuje się, że takie osoby stanowią 15-20 % całej populacji (wyniki uzyskane przy użyciu pełnego kwestionariusza ) oraz do 30% przy użyciu skróconej skali (SensitivityResearch.com, 2020).
Warto wiedzieć, że podwyższona wrażliwość nie dotyczy tylko ludzi. Zidentyfikowano wysoce wrażliwych przedstawicieli około 100 gatunków zwierząt. Często ostrzegają swoją grupę przed niebezpieczeństwami niewykrytymi przez innych, pomagając całej grupie zapewnić bezpieczeństwo.
Z ewolucyjnego punktu widzenia taka jednostka może pełnić funkcję wyroczni w grupach społecznych ze względu na podwyższoną intuicję i wrażliwość na subtelne bodźce.
Wpływ kultury na postrzeganie osób wrażliwych
Różnice kulturowe mają znaczenie. Wrażliwcy są wysoko cenionymi członkami społeczeństw, które preferują powściągliwe, ostrożne zachowanie, takich jak np. Chiny, Japonia i Szwecja. Również introwertyk dużo lepiej odnajdzie się w takich kulturach. Natomiast zarówno introwertycy, jak i wrażliwcy są dużo mniej cenieni i zauważani w odważnych, konkurencyjnych kulturach, takich jak kraje anglo-amerykańskie i niektóre społeczeństwa europejskie (Ketay i in., 2007).
Cechy WWO - czy wysoka wrażliwość jest zaburzeniem?
W ten sposób przechodzimy do następnej części i do bardzo ważnego pytania o potencjalne "odchylenia od normy". Innymi słowy do pytania następującego:
czy będąc taką osobą mam się tym martwić, czy raczej uświadomić sobie swój szczególny dar i nauczyć się go pielęgnować?
Nadwrażliwość na sygnały zmysłowe (ang. SPS) jest cechą zakorzenioną w inaczej okablowanym systemie nerwowym, ale może współistnieć z zaburzeniem lub może być błędnie diagnozowana jako cyklotymia, wysokofunkcjonujący autyzm (ang. HFA) lub zespół Aspergera.
Jednak HSP można odróżnić od HFA ze względu na empatyczność i wyrozumiałość. Ta kompleksowa cecha osobowości może być również błędnie zdiagnozowana jako zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ang. ADHD). To, co odróżnia WWO, to fakt, że - w odróżnieniu od ADHD - potrafią utrzymać koncentrację przez długi czas podczas pracy w cichym środowisku (Reijnders-Mies, 2021).
Niektóre osoby mogą być również bardziej podatne na lęki i depresję z powodu poczucia, że są słabo zrozumiane, w połączeniu z tendencją do wycofania się i faktem, że często potrzebują izolacji po nadmiernej stymulacji (Dyer, 2018).
Wysoko wrażliwość to cecha, która stanowi unikalny zestaw wyzwań i daje pewne korzyści zarówno poszczególnym jednostkom, jak i grupom społecznym, do których należą - w pracy, w domu i w społeczności.
Około 50% pacjentów poszukujących psychoterapii to ludzie z taką cechą osobowości.
Wynika to z dwóch przyczyn. Po pierwsze, takie osoby często napotykają na trudności w relacjach z innymi ludźmi, którzy błędnie rozumieją ich zachowania. Po drugie, sami postrzegają swoją cechę jako zespół niepożądanych objawów i są przekonani, że coś jest z nimi nie tak.
Objawy WWO - skala osoby wysoko wrażliwej. Jak ją analizować?
Oprócz 4 głównych kategorii cech wyróżnionych przez psychologów, osoby wysoce wrażliwe wykazują również wyraźne symptomy, które można pomylić z innymi objawami. Są one następujące:
1. Odczuwanie wszystkiego głębiej i intensywniej niż inni
Bogate życie wewnętrzne i głębokie analizowanie to symptomy najważniejsze. Wszystko jest odczuwane głębiej: czy to radość czy smutek, przyjemność czy ból. Tacy ludzie przeżywają w głowie różne sytuacje na wszelkie możliwe sposoby. Dlatego też niezwykle istotne jest dla nich, aby nauczyć się rozpoznawać ten moment, kiedy następuje nadmiar bodźców, który w ich przypadku znajduje się na zupełnie innym poziomie, niż u większości ludzi.
2. Czerpanie wielkiej radości z prostych przyjemności życia
Osoby wyjątkowo wrażliwe są "łatwe w utrzymaniu" i łatwe do zadowolenia. Potrafią też dostrzec piękno w rzeczach niezauważanych przez innych (np. piękno kwiatu, widoku za oknem lub zachodu słońca) i zatrzymać się z zachwytem i wdzięcznością.
3. Potrzeba większej ilości przestojów niż inni
Oznacza to, że poświęcenie czasu na relaks i przetrawienie doświadczeń jest niezbędne dla ich dobrego samopoczucia. Jednostka wrażliwa jest podatna na stres i potrzebuje więcej czasu spędzonego w samotności, ciszy i spokoju. Nadmiar przeżyć może nawet powodować bóle głowy lub nudności.
4. Dłuższe podejmowanie decyzji
Dzieje się tak ze względu na dogłębność procesowania informacji, w tym przeprowadzenie dokładnej oceny ryzyka i zachowanie ostrożności.
5. Zmiana może stanowić problem
Nawet pozytywna zmiana może skutkować jednocześnie wysokim poziomem pobudzenia i niepokoju z powodu nadmiernej stymulacji układu nerwowego spowodowanej nowymi doświadczeniami. Dlatego też potrzebują więcej czasu na przystosowanie się do nowych sytuacji.
6. Radzenie sobie z konfliktami i krytyką może być wyzwaniem
Dzieje się tak, ponieważ ludzie wyjątkowo wrażliwi zwykle mają bardzo wysokie oczekiwania wobec siebie i są dla siebie surowi, gdy nie spełniają swoich oczekiwań. Dodatkowa krytyka innych może ich załamywać.
7. Bogate życie wewnętrzne, wyższa samoświadomość, wnikliwość i kreatywność
To prawdopodobnie skłania ich do odkrywania duchowej ścieżki w życiu, zwłaszcza praktyk kontemplacyjnych, takich jak medytacja. Cieszą się również głębokim przeżywaniem sztuki, takiej jak malarstwo, taniec i muzyka.
8. Unikanie brutalnych filmów i negatywnych wiadomości w serwisach informacyjnych
Wynika to z ich wysokiej empatii dla ludzkiego cierpienia oraz tendencji do unikania nadmiernego negatywnego pobudzenia. Takie doświadczenia prawie ranią je fizycznie.
9. Podatność na nadmierną stymulację może prowadzić do wycofywania się w nowych lub napiętych sytuacjach
Może to prowadzić do tego, że będą postrzegani jako nieśmiali lub nietowarzyscy. Nie lubią też skupiać na sobie uwagi lub występować na scenie, a przynajmniej nie przez długi czas. Ale wielu z nich to ekstrawertycy, którzy po prostu potrzebują dodatkowego czasu w samotności, aby w spokoju przetworzyć swoje doświadczenia.
10. Preferowanie małego kręgu społecznego pełnego miłości i wsparcia
Wrażliwcy lubią powracać do tego małego kręgu ze względu na poziom swojej empatii. Wpuszczenie nowych członków do kręgu swoich zaufanych wymaga czasu, ale kiedy taka osoba staje się twoim przyjacielem, jest lojalna i wspierająca na każdym kroku.
Test w j. polskim
Zastanawiasz się czy sama jesteś bardziej wrażliwa? Na portalu Empowerment Coaching znajdziesz bezpłatny ebook w formacie pdf zawierający polską wersję kwestionariusza dla dorosłych opracowanego przez oryginalnych twórców testu.
Ta 20-stronicowa książeczka zawiera również interpretację wyników, listę najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi związanych z tą cechą, listę wiarygodnych źródeł wiedzy oraz zestawienie książek. Pełny spis treści znajdziesz pod poniższym linkiem:
Pod tym linkiem możesz pobrać bezpłatny ebook i test na Osobowość Wrażliwą
Typowe problemy - presja i stres, które mogą przytłoczyć WWO. Reakcja na bodźce zewnętrzne.
Na koniec tej części zapoznaj się proszę z filmem pochodzącym z serwisu Psych2Go, który zgrabnie podsumowuje typowe problemy, z jakimi borykają się tacy ludzie.
Jak radzić sobie z wysoką wrażliwością? Sprawdź jak pomóc osobie WWO?
Wrażliwcy często zmagają się w życiu z powodu głębokiego niezrozumienia przez przez otaczających ich ludzi, w tym przez własnych rodziców w dzieciństwie. Oznacza to, że niektóre z ich wczesnych potrzeb w obszarze poczucia swojej wartości mogą pozostać niezaspokojone w wieku dorosłym, powodując chroniczne zwątpienie, niepokój, a nawet depresję. Jeżeli jesteś rodzicem nadwrażliwego dziecka, zrozumienie tych mechanizmów przez Ciebie pomoże Twojemu dziecku.
1. Psychoedukacja
Dobrą opiekę można osiągnąć poprzez połączenie interwencji psychoedukacyjnych, poradnictwa i terapii.
Coaching Osób Wrażliwych również może być bardzo korzystnym rozwiązaniem. Sukcesywne poznawanie siebie, poszerzanie świadomości, odbudowywanie poczucia własnej wartości, uczenie się mądrego postępowania w stosunku do siebie, uznawania i zaspokajania swoich potrzeb, stawiania zdrowych granic - to są tylko przykłady korzyści płynących z coachingu.
Tym bardziej, że ludzie z tą cechą osobowości często sadzą, że to czym dysponują nie jest niczym szczególnym (np. zdolność dostrzegania piękna i harmonii lub wysoko rozwinięte zdolności artystyczne). Coach może być dla nich lustrem, w którym mogą się przejrzeć i zobaczyć wszystko to, czego sami nie dostrzegają.
I chociaż osoby WWO często już mocno ucierpiały z powodu braku świadomości nt. ich cechy, badania pokazują, że odnoszą one większe korzyści ze wsparcia psychologicznego i terapii niż ich niewrażliwi odpowiednicy.
2. Znalezienie równowagi
Ludzie z tą cechą mogą być zarówno introwertyczni, jak i ekstrawertyczni. Typ bardziej towarzyski, poszukujący wrażeń będzie musiał nauczyć się równoważyć nowość i nadmierną stymulację poprzez odpoczynek oraz świadome wycofanie. Często ludzie bardziej ekstrawertyczni odcinają się od potrzeby odpoczynku i wycofania, podczas gdy inni mogą maskować to nadużywaniem substancji, które otępiają zmysły.
Z kolei unikanie nowości może prowadzić u ekstrawertyków do niedostatecznej stymulacji, znudzenia i depresji, dlatego kluczem jest równowaga (Dyer, 2018).
3. Medytacja i odpoczynek
Rozpoczęcie praktyki medytacyjnej może być bardzo przydatne w radzeniu sobie z nadmiernym pobudzeniem. Bardzo pomocne może być również robienie przerw z wykorzystaniem oddechu lub spacery na łonie natury. Często wystarczy poświęcenie pięciu minut na ćwiczenie głębokiego oddychania lub na kontemplowanie ciszy na łonie natury.
4. Granice
Ustalanie granic poprzez naukę dojrzałego odmawiania jest podstawową umiejętnością życiową w radzeniu sobie z nadmierną stymulacją. Jeśli trzeba zacząć działać w nowym otoczeniu, zapoznanie się z nowym środowiskiem przed rozpoczęciem działania może pomóc złagodzić nadmierne pobudzenie (Jaeger, 2005).
5. Regulacja emocjonalna
Należy zachęcać osoby z tą cechą osobowości, aby stawały się ekspertami od swoich emocji i dzięki temu praktykowały ich regulację. Ich ostra świadomość wewnętrznych sygnałów cielesnych, takich jak podwyższony puls, zmiany w oddychaniu i temperatura ciała, powinna ułatwić opanowanie tej sztuki.
Powinny one również zwracać uwagę na dolegliwości cielesne, takie jak głód i ból, oraz na ich wpływ na ich funkcjonowanie. Wczesne złagodzenie dyskomfortu pomoże im uniknąć emocjonalnej de-regulacji, która może siać spustoszenie w ich relacjach w domu i w pracy (Jaeger, 2005).
6. Zaufanie do siebie
Koniecznie trzeba nauczyć się ufać sobie i swojej intuicji (podświadoma wiedza z subtelnych sygnałów). Może to pomóc w budowaniu pewności siebie i wzmocnieniu odporności. Aby wesprzeć ten proces, należy pielęgnować umiejętności współczucia wobec siebie i uważności (Cassil, 2020).
7. Wsparcie społeczne
Poszukiwanie wsparcia społecznego jest dla wrażliwców często bardzo trudne ze względu na ich nadmierną dbałość o innych, sumienność i perfekcjonizm. Jednak biorąc pod uwagę, że są oni bardzo lojalnymi przyjaciółmi, warto zapytać ich, jak zareagowaliby na znajomego proszącego o wsparcie. To pomoże im zrozumieć, że takie prośby rzadko są uciążliwe.
Najbardziej odpowiedna praca
Ze względu na swą unikalność mądre dobranie wykonywanego zawodu jest jednym z ważniejszych czynników, dzięki którym WWO może mieć spełnione życie i utrzymywać zdrowie psychiczne. Elaine N. Aron podaje pięć następujących kategorii zawodów, które są najbardziej odpowiednie:
nauczanie specjalne
medycyna
doradztwo
nauka i badania
sztuka.
Tak więc idealna praca dla WWO to taka, która wykorzystuje ich talenty, a równocześnie nie jest źródłem wysokiego stresu. Takie osoby świetnie odnajdują się w zawodzie psychologa, psychoterapeuty, fizjoterapeuty, logopedy, coacha, doradcy, uzdrowiciela, badacza, naukowca, analityka, czy też w zawodzie, w którym na plan pierwszy wysuwa się planowanie strategiczne i zdolność łączenia w jedną całość informacji pochodzących z różnych źródeł.
Mogą być również spełnionym księgowymi, farmaceutami, pracownikami fundacji, artystami, projektantami i programistami. A wśród nowych zawodów XXI wieku może im odpowiadać content writing lub content marketing.
Głęboko Wrażliwe Dziecko - różnica w porównaniu z autyzmem
Na zakończenie tej części naszego artykułu poświęćmy specjalny akapit dzieciom, a w szczególności temu jak dobrze rozpoznać WWO u dzieci. Naukowcy zbadali struktury mózgowe zaangażowane w przetwarzanie sygnałów zmysłowych i porównali je ze spektrum autyzmu (ASD), i zaburzeniem przetwarzania sensorycznego (SPD) oraz HSP. Okazało się, że chociaż ASD i HSP mają podobny neurologiczny wzorzec procesowania, różnią się one bardzo pod innymi względami (Reijnders-Mies, 2021).
Istnieje pewne ryzyko, że dzieci z wysoką wrażliwością wykazujące nadmierne pobudzenie, mogą być błędnie zdiagnozowane jako zespół Aspergera lub wysokofunkcjonujący ASD.
Ale takie dziecko nie będzie unikało kontaktu wzrokowego i nie będzie się charakteryzowało brakiem reaktywności społecznej lub preferowaniem obsesyjnych, powtarzalnych zajęć typowych dla dzieci z ASD.
Naukowcy odkryli, że kluczową różnicą między dziećmi z cechą wysokiej wrażliwości, a dziećmi ASD „może być stopień, w jakim jednostki uznają bodźce społeczne lub emocjonalne za nagradzające”, w tym ich zdolność do adaptacyjnego zachowania w odpowiedzi na stymulanty społeczne.
Dzieci z wysoką wrażliwością uznają, że pozytywne więzi społeczne i stymulacja społeczna są bardziej satysfakcjonujące niż ich niewrażliwi odpowiednicy, podczas gdy dzieci z ASD mają trudności z przystosowaniem się zarówno do negatywnych, jak i pozytywnych informacji zwrotnych od innych ludzi i ich otoczenia.
Cechy osób WWO - co warto zapamiętać
Czym jest WWO? Po pierwsze, wysoka wrażliwość nie jest zaburzeniem. Po drugie, to umowa pakietowa. Posiadanie tej cechy może przekształcić zwykłe radości w ekstazy, a zwykły smutek w rozpacz.
Kluczem do pomyślnego zarządzania sobą jest samoregulacja poprzez rozpoznanie nadmiernego pobudzenia. Nadmiar bodźców musi zostać zidentyfikowany indywidualnie. A te wyzwalacze mogą być bardzo indywidualne. Powtarzające się bóle głowy lub napięcie ciała mogą być sygnałem przeciążenia i wskazówką do lepszego zadbania o siebie.
Osoby z cechą wysokiej wrażliwości mogą być ogromnym atutem w każdej grupie ze względu na ich połączoną wrażliwość na bodźce, intuicję i ostrożność, co czyni ich doskonałymi strategami, uzdrowicielami i wszelkiego rodzaju badaczami.
Jednak Wysoko Wrażliwe Osoby mogą być bardziej podatne na wypalenie z powodu przewlekłego stresu spowodowanego nadmierną stymulacją układu nerwowego połączonego z perfekcjonizmem, sumiennością i nadmierną empatią dla cierpienia odczuwanego przez innych. To jest najważniejsze kryterium, które wrażliwcy i empaci powinni brać pod uwagę przy poszukiwaniu najbardziej odpowiedniej pracy.
Odpoczynek i uwzględnienie przerw są niezbędne, aby wzmacniać ich mocne strony i pomóc im w codziennym funkcjonowaniu. One muszą mieć trochę prywatności. Ustalanie granic i nauka mówienia „nie” są kluczowe dla uzyskania jak najlepszych korzyści z pakietu przy jednoczesnym zminimalizowaniu ich podatności na zranienie. Bycie w centrum uwagi nie jest ulubionym miejscem.
Na koniec warto podkreślić, że badania nad tym typem osobowości rozumianym jako zdrowa forma neuroróżnorodności (ang. neurodiversity) nieustannie się rozwijają wraz ze specjalistycznym coachingiem, poradnictwem i interwencjami terapeutycznymi.
Wysoka Wrażliwość - książka, którą trzeba przeczytać
Generalnie każda książka napisana przez dr Aron niesie w sobie cenną wartość i zdecydowanie polecamy je każdemu, która szuka pozycji typu "nadwrażliwość książka". To pierwsze cztery pozycje z poniższej listy.
Ponadto szczególnej uwadze polecamy pozycję nr 5. To unikalna książka autorstwa Tom'a Falkenstein, która dotyczy wrażliwych mężczyzn i jak do tej pory jedyna na świecie poświęcona temu tematowi. A nie wszystkie dobre książki są już przetłumaczone na j. polski.
1. How to Thrive When the World Overwhelms You
Ta książka opisuje, jak autorka w swojej pracy psychologa i psychoterapeuty zidentyfikowała i zdefiniowała kompleksową cechę pt. "Osobowość WWO".
Podsumowuje ona różne wskaźniki cechy i omawia mocne i słabe strony, z jakimi często borykają się WWO w swoich związkach intymnych, w pracy i ogólnie w społeczeństwie. Zalecane w niej strategie samoopieki powstały w oparciu o badania naukowe autorki i jej praktykę kliniczną..
2. A Comprehensive Collection of Pre-tested Exercises Developed to Enhance the Lives of High SPs
Ogromne zainteresowanie pierwszą książką skłoniło dr Aron do stworzenia Zeszytu Ćwiczeń dla osób o wysokiej wrażliwości, opracowanego z myślą o uhonorowaniu tej cechy. Zbiór ćwiczeń zarówno dla osób indywidualnych, jak i grup, pomoże ci pielęgnować nowy, pozytywny obraz siebie i stworzyć pełniejsze, bogatsze życie.
Dzięki przeczytaniu tej książki będziesz w stanie: zidentyfikować swoją specyficzną wrażliwość za pomocą kwestionariuszy samooceny, przeformułować przeszłe doświadczenia w bardziej pozytywnym świetle, interpretować sny i odnieść je do swojej wrażliwości oraz radzić sobie z nadmiernym pobudzeniem poprzez techniki relaksacji, oddychania i wizualizacji, opisać swoją cechę podczas rozmowy kwalifikacyjnej lub z niesympatycznym członkiem rodziny, nowym przyjacielem, lekarzem lub terapeutą.
3. The Child: Helping Our Children Thrive When the World Overwhelms Them
W tej książce dr Aron wykorzystuje swoje doświadczenie w pracy z dziećmi WWO.
Wyjaśnia, w jaki sposób, przy odpowiednim wychowaniu, osoby dorosłe mogą dobrze prosperować w przytłaczającym świecie i odnosić sukcesy, bez potrzeby wsparcia terapeutycznego w późniejszym życiu. Daje więc rodzicom wspaniały materiał, aby zrozumieć i pomóc swojemu dziecku w jak najlepszy sposób. Podejście wyjaśnione w tej książce zdecydowanie pomoże dziecku z tą osobowością.
4. Psychotherapy: Improving Outcomes for That Minority of People Who Are the Majority of Clients
Ta książka jest skierowana do klinicystów pracujących w charakterze terapeutycznym, ponieważ badania autorki z roku 2010 wykazały, że WWO stanowią większość klientów psychoterapii.
Omówiono w niej m.in. nakładanie się wrażliwości przetwarzania sensorycznego z szeregiem deficytów klinicznych, w tym z autyzmem, deficytem koncentracji uwagi, lękiem, depresją i borderline.
Autorka czerpie ze swoich badań i doświadczenia klinicznego, aby pokierować klinicystami i podpowiedzieć im jak najlepiej traktować osoby WWO w procesie psychoterapii tak, aby przyniosła najlepsze wyniki. Wyjaśnia, jak wiele osób zgłaszających się na terapię ma niezaspokojone potrzeby dzieciństwa z powodu niezrozumienia tej cechy przez rodziców.
Zapewnia klinicystów, że takie osoby odnoszą z psychoterapii i konsultacji ze specjalistą dużo większe korzyści, niż mniej wrażliwi klienci - głównie ze względu na ich sumienność, chęć do nauki i zwiększoną świadomość.
5. Głęboko Wrażliwy Mężczyzna: How Mastering Natural Instincts, Ethics, and Empathy Can Enrich Men's Lives and the Lives of Those Who Love Them - Tom Falkenstein
Psychoterapeuta poznawczo-behawioralny, Tom Falkenstein, oferuje pierwszy przewodnik psychologiczny skierowany specjalnie do bardzo wrażliwych mężczyzn i tych, którym na nich zależy, oraz bada wyjątkowe zalety i przeszkody, jakie napotykają. Opierając się na swoim szkoleniu pod okiem pionierki w tej dziedzinie oraz na własnej przełomowej pracy, Falkenstein uwzględnia najnowsze badania nad wysoką wrażliwością — czym jest, a czym nie jest — jaki ma związek z męską tożsamością i zapewnia jedyne w swoim rodzaju porady i praktyczne narzędzia.
Ta książka, to nieoceniona pozycja. Mężczyźni znajdą tu cenne wskazówki jak zdefiniować męskość i dowiedzą się, jak wysoka wrażliwość może wzbogacić życie mężczyzn, ich społeczności i życie tych, którzy ich kochają.
6. The Empowered Person: A Workbook to Harness Your Strengths in Every Part of Life – Amanda Cassil
Dr Cassil jest psychologiem klinicznym, która specjalizuje się w pracy z WWO.
W tej książce WWO znajdą zeszyt ćwiczeń, który zawiera wiele praktycznych, opartych na badaniach ćwiczeń dotyczących zdrowia psychicznego. Pomagają one radzić sobie z nadmierną stymulacją, intensywnymi emocjami i problemami związanymi z relacjami. To pomoże również dziecku.
Książka dr Cassil pokazuje również, jak wykorzystać ich wyjątkowe cechy, aby osiągnąć sukces w każdej dziedzinie życia.
7. The Highly Sensitive: How to Stop Emotional Overload, Relieve Anxiety, and Eliminate Negative Energy – Judy Dyer
Judy Dyer jest empatką, która zapewnia psychologiczne i duchowe przewodnictwo innym empatom oraz osobom z cechą wysokiej wrażliwości.
Szczególną siłą tej książki jest skupienie się na stawianiu zdrowych granic, które chronią WWO przed emocjonalnym przytłoczeniem i negatywną energią.
Jest to przydatne źródło samopomocy dla osób, które zmagają się z wszelkiego rodzaju relacjami.
8. Making Work Work for the Highly Sensitive Person – Barrie Jaeger
Dr Jaeger jest coachem i psychoterapeutą, który specjalizuje się we wspieraniu rozwoju osób WWO w miejscu pracy.
Ta książka zawiera praktyczne wskazówki i techniki, które pomagają znaleźć satysfakcjonującą i znaczącą pracę poprzez wykorzystanie swoich unikalnych mocnych stron.
Źródła:
https://hsperson.com
https://hsperson.com/pdf/HSPSCALE_2007_research.pdf
https://positivepsychology.com/highly-sensitive-person/
https://sesnsitivityeresearch.com
https://psych2go.net
Zobacz także: