Jak rozwijać kreatywność? Częścią myślenia w inny sposób jest nauczenie się patrzenia inaczej. Możemy się tego nauczyć w różny sposób. Np. od ludzi takich jak Robert Taylor, który wynalazł mydło w płynie. Zrobił to obserwując jak mydło w kostce staje się lepkie po kilku użyciach.
Aby rozwijać kreatywność, możemy również podglądać reżyserów filmowych, takich jak Jean-Luc Godard, który spopularyzował "cięcia" (ang. jump cut), krytyków literackich, takich jak Viktor Shklovsky, który pisał o "od-zaznajomieniu” (ang. de-familiarization), a nawet od Sherlocka Holmesa, który dokonał wielu swoich odkryć, opowiadając doktorowi Watsonowi (na głos, z wielką protekcjonalnością), dokładnie to, na co patrzy.
Chcesz być kreatywny? Patrz inaczej
„Myśl inaczej” — głosiła słynna reklama Apple z 1997 roku. To doskonała rada przede wszystkim dla twórców, innowatorów i przedsiębiorców.
Ale wraz z innym myśleniem mającym na celu opracowanie rewolucyjnych pomysłów lub produktów, pojawia się również inne widzenie. Wielcy twórcy, innowatorzy i przedsiębiorcy patrzą na świat inaczej niż wielu z nas. Dlatego widzą możliwości, których inni nie dostrzegają. Tak działa kreatywność.
Historia wynalezienia rzepów
Historia wynalezienia rzepów jest dobrze znana na całym świecie. Szwajcarski inżynier, George de Mestral, postanowił dokładniej przyjrzeć się zadziorom (nasionom roślin), które znalazł na ubraniu po spacerze w lesie. Wyjął mikroskop i zobaczył, że natura zaprojektowała haczyki na zadziorach, które następnie przyczepiły się do zapętlonych włókien w jego ubraniu. Narodziła się słynna zapinana na rzep alternatywa dla zamka błyskawicznego. Dzisiaj istnieje już cała dziedzina nauki, zwana biomimetyką, poświęcona naśladowaniu natury w celu rozwiązywania ludzkich problemów.
Historia innowacyjności firmy Softsoap
Mniej znana, ale równie zasługująca na sławę jest historia firmy Softsoap. Amerykański przedsiębiorca Robert Taylor postanowił dokładniej przyjrzeć się, jak faktycznie wyglądały kostki mydła po użyciu w łazienkach. Powiększając mydelniczkę w nieskazitelnie czystym otoczeniu, zobaczył nieprzyjemną kałużę szlamu. Uznał, że odpowiedzią jest mydło w płynie dozowane w pięknym dozowniku z pompką i tak narodził się Softsoap, który zmienił całą branżę mydlaną.
Dwóch błyskotliwych przedsiębiorców, którzy inaczej spojrzeli na sprawy. Czy to przez mikroskop, czy przez obiektyw zmiennoogniskowy, dosłownie lub w przenośni, zrobili kluczowy krok, patrząc na to, co znajome w nieznany sposób.
Wielki francuski matematyk Blaise Pascal powiedział:
„Małe umysły zajmują się niezwykłym, wielkie umysły zwykłym”.
Wygląda na to, że miał na myśli coś takiego: spójrz na to, co jest tuż przed nami, ale spójrz w sposób, który umyka większości ludzi.
Inne przykłady kreatywnego podejścia i nowatorskiego spojrzenia
Jest słowo na tę aktywność: od-zaznajomienie (ang. de-familiarization). Pracując na początku XX wieku, rosyjski teoretyk literatury, Wiktor Szklowski, wskazał, w jaki sposób Tołstoj osiągnął w swoich pismach uderzający efekt za pomocą takich technik, jak opisywanie obiektów ze zniekształconej perspektywy i odmawianie używania zwyczajowych nazw obiektów oraz ogólnie „czyniąc dziwne '” (od-zaznajomienie) skądinąd znajome. Później wielki francuski reżyser Jean-Luc Godard zrewolucjonizował kino, wykorzystując technikę "cięcia" w Bezdechu.
Ta innowacja, uważana dziś za pewnik, musiała w tamtym czasie wydawać się wielu ludziom zdumiewająca. Do tego czasu wiele wysiłku włożono w stworzenie płynnego, ciągłego przepływu („ciągłości”) na ekranie. W końcu ciągły przepływ to sposób, w jaki doświadczamy obrazu, dzięki działaniu naszych mózgów. To jest znajome.
Ale Godard postanowił przerwać ten przepływ, aby zmusić nas do odejścia od naszych zwykłych założeń i zobaczenia jego postaci jako dosłownie nerwowych i oderwanych. Teraz wyczuwamy poczucie izolacji, jakiego doświadczają jego bohaterowie, a także ich wysiłki — w końcu nieudane i tragiczne — by połączyć się ze sobą. Godard przeniósł technikę od-zaznajomienia z kartki na ekran.
Przykłady tych wielkich artystów dają każdemu — w tym przedsiębiorcom — kilka wskazówek, jak przestać widzieć świat w znany sposób i zacząć go widzieć w nieznany i generatywny sposób.
Kiedy patrzymy na świat, nie powinniśmy tylko obserwować, ale badać z celowo innej perspektywy. Nie tylko nazwij to, co jest wokół nas, ale wymyśl nowe nazwy. Nie tylko rozważaj całość, ale rozbijaj rzeczy na kawałki. Techniki te mogą pomóc nam dostrzec naszą drogę do nowych i rewolucyjnych odkryć - czy to w sztuce, czy w biznesie.
Sherlock Holmes powiedział kiedyś Watsonowi:
„Patrzysz, ale nie obserwujesz. Różnica jest jasna”.
Więcej porad na temat tego, jak przebić się przez to, co znane, a zamiast tego obserwować, naprawdę obserwować, udziela psycholog i pisarka Maria Konnikova w swojej książce Mastermind: How to Think Like Sherlock Holmes.
Pisze ona:
„Aby obserwować, musisz nauczyć się oddzielać sytuację od interpretacji, siebie od tego, co widzisz”.
Jako technikę poprawy naszej zdolności do działania w ten sposób, Konnikova sugeruje opisanie towarzyszowi interesującej sytuacji na głos lub na piśmie. Jak zauważa, Holmes wykorzystywał Watsona w ten sposób, aby omówić swoje obserwacje podczas badania sprawy i często to dzięki temu ćwiczeniu kluczowe punkty sprawy stawały się oczywiste. To kolejna technika, którą mogą wypróbować aspirujący artyści i przedsiębiorcy — a także detektywi.
Iluzja optyczna - Efekt Troxlera
Nasze mózgi są zaprojektowane tak, abyśmy mogli funkcjonować przy minimum świadomej uwagi. Dobrze pokazuje to iluzja optyczna zwana Efektem Troxlera (od nazwiska szwajcarskiego lekarza, który odkrył ten efekt).
Ignaz Troxler był lekarzem, politykiem i filozofem żyjącym na przełomie XIX i XX wieku. Jako pierwszy opisał zjawisko selektywnego przetwarzania, nazwane potem efektem Troxlera.
Jeśli mamy do czynienia ze stabilnym obrazem w obszarze naszego widzenia peryferyjnego, po chwili faktycznie przestajemy go widzieć. Zjawisko to wskazuje na skuteczny sposób działania mózgu, a jego ogólny termin neurobiologiczny to habituacja. Neurony przestają działać, gdy mają wystarczającą ilość informacji o niezmiennym bodźcu.
Istnieje wiele przykładów złudzeń optycznych. Iluzje optyczne intrygują naukowców już od początku XIX wieku. Oprócz Efektu Troxlera, na liście najsławniejszych iluzji optycznych znajdują się takie iluzje optyczne jak: Iluzja Chubba, Szachownica Eddelsona, Siatka Hermana, Słoń Sheparda, Stoły Sheparda, Iluzja Poggendorffa, Trójkąt Kanizsy lub "Niemożliwy" Trójząb.
Na poniższych zdjęciach znajdziesz przykłady dwóch ostatnich złudzeń optycznych.
Na pewno też spotkałeś w Internecie obraz, na którym zawarte są dwie osoby. W zależności od tego jak na niego popatrzymy, możemy dostrzec albo głowę młodej kobiety w kapeluszu z piórkiem albo twarz starej kobiety z dużym nosem.
Co ciekawe, selektywne przetwarzanie bodźców prze mózg ma zastosowanie również w przypadku innych zmysłów. Dobrym przykładem jest zmysł zapachu. Jeśli spryskamy się zbyt dużą ilością perfum lub testujemy w kolejności zbyt dużą ilość zapachów, w pewnej chwili mózg ochroni nas przed przeciążeniem atakujących nas bodźców i przestaniemy czuć jakikolwiek zapach.
Ale to nie znaczy, że przyzwyczajenie jest zawsze naszym sprzymierzeńcem.
Aby zacząć myśleć inaczej, zacznij inaczej patrzeć
Możemy myśleć o wysiłku nie tylko innego myślenia, ale także innego patrzenia, jako sposobie przeciwdziałania naszej wbudowanej tendencji do przyzwyczajania się, zatopienia się w znajomym sposobie widzenia i doświadczania.
Jednym ze sposobów, w jaki wielcy artyści, przedsiębiorcy i wszelkiego rodzaju twórcy uzyskują spostrzeżenia, które pozwalają im zmieniać świat, jest to, że, bardzo dosłownie, nie widzą tego, co większość z nas. Ich metody uczą nas, że patrząc inaczej, możemy w końcu zobaczyć to, czego nikt inny jeszcze nie widział. Tak budowana jest przyszłość.
Tekst napisany na podstawie artykułu opublikowanego w j. angielskim w Harward Business Review, którego autorem jest Adam Brandenburger - Profesor w Stern School of Business na Uniwersytecie Nowojorskim, wybitny profesor w Tandon School of Engineering na Uniwersytecie Nowojorskim i dyrektor wydziału Programu kreatywności i innowacji na Uniwersytecie Nowojorskim w Szanghaju.
Tłumaczenie z j. angielskiego i podkreślenia: Empowerment Coaching
Zdjęcia: Empowerment Coaching
Źródło: https://hbr.org/2019/04/to-change-the-way-you-think-change-the-way-you-see
Zobacz także: