top of page

Historia coachingu od wieku IXX po dzień dzisiejszy


Historia coachingu od XIX w. po dzień dzisiejszy - Blog Coachingowy
University of Oxford by Pexel

Niełatwo jest ująć w sposób zwięzły i uporządkowany tak wielowątkowy temat jak historia coachingu. Podjęliśmy jednak to wyzwanie. W tym felietonie znajdziesz skondensowaną historię powstania i rozwoju coachingu, począwszy od wieku IXX aż po dzień dzisiejszy.


Oprócz informacji o tym jak rodziły się poszczególne rodzaje coachingu oraz jak powstawały dobrze dziś znane światowe organizacje zrzeszające zawodowych coachów, w naszym opracowaniu znajdziesz również informacje o kluczowych osobach, które miały wpływ na powstanie i rozwój coachingu. Wśród nich warto wyróżnić trzy nazwiska:



W osobnych dedykowanych postach przedstawiamy biografie każdego z nich.


Ponadto w naszej historii coachingu poświęciliśmy również osobne akapity na takie tematy, jak wyniki badań nad skutecznością coachingu oraz przewidywania dotyczące rozwoju coachingu w przyszłości.


Początki Współczesnego Coachingu - wiek IXX

Wg Wikipedii pierwsze użycie terminu coach, w odniesieniu do pojęcia instruktor lub trener, pojawiło się około 1830 roku na Uniwersytecie Oksfordzkim i dotyczyło określenia nauczyciela, który „przeprowadził” studenta przez egzamin. Słowo coaching określało zatem swoisty proces „transportu ludzi” z miejsca, w którym się znajdują, do miejsca, w którym chcą się znaleźć.


Ciekawostka nt. pochodzenia angielskiego słowa "coach"

Jako ciekawostkę podam, że wg jednej z teorii, angielskie słowo "coach" pochodzi od francuskiego słowa "coche", które z kolei wzięło początek od nazwy węgierskiego miasteczka "Kòcs", gdzie w XVI wieku skonstruowano pierwszy zaprzęg (wóz). Rzeczownik stał się czasownikiem i woźnice zaczęli określać swoje zajęcie, jako coaching. 😊


W roku 1849 Thackeray opisuje po raz pierwszy coacha, jako korepetytora.


W 1861 roku zaczęto nazywać coachem trenera, który przygotowywał sportowców do zawodów na Uniwersytecie Oksfordzkim.


Rozwój Coachingu - wiek XX

W XX wieku wpływ na rozwój coachingu miało wiele dziedzin, w szczególności ruchy samorozwojowe, które powstały w latach 60. i 70. XX wieku. Takie jak np. Human Potential Movement oraz różnorodne grupy typu LGAT (ang. large-group awareness training), jak np. EST (skrót od ang. Erhard Seminars Training).


Ponadto rozpoczęły się studia nad tematem przywództwa (ang. leadership studies) i przyśpieszył rozwój psychologii. W roku 2000 University of Sydney utworzył pierwszą na świecie jednostkę badań psychologii coachingu, a w kolejnych latach powstały pierwsze czasopisma akademickie dotyczące psychologii coachingu.


Zmiana Idei Coachingu

Rozwój powoduje, że coaching zmienia się z procesu instruowania na proces bardziej ułatwiający i wspierający rozwój. W wyniku tego w 1994 r. coaching zostaje zdefiniowany w świecie akademickim, jako:

„Proces ciągłego szkolenia w miejscu pracy, przeprowadzanego regularnie przez osobę z zamiarem rozwijania umiejętności innej osoby” (Ritter, 1994, s. 7).


W miarę upływu lat, sama popularność podejścia coachingowego powoduje ogromne zamieszanie. Przenosi się on do świata biznesu. A do tego jeszcze w międzyczasie zaczyna się rozwijać mentoring, o którym napiszę szerzej w osobnym poście nt. Davida Clutterbuck'a opisywanego jako ojciec współczesnego mentoringu. Sam Clutterbuck w roku 2008 pisze:


Jednak w tym samym czasie, gdy zaczęliśmy wyjaśniać, na czym polega skuteczny coaching i mentoring, sama popularność tego podejścia spowodowała większe zamieszanie. Niemal każda pokrewna profesja uczestniczyła w zawłaszczaniu ziemi, próbując wytyczyć własne terytorium coachingowe, z definicjami, zasadami i praktykami opartymi na własnych, konkretnych perspektywach i zainteresowaniach.

Ten wielki "boom" najlepiej chyba pokazuje poniższy graf:


Historia coachingu od XIX w. po dzień dzisiejszy - Empowerment Coaching Kraków Blog
Żródło: International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring 2021, Vol. 19(1)

Spróbujmy więc przynajmniej dociec i ustalić, co jest jasne i niewątpliwe w historii rozwoju coachingu.


Powstanie Coachingu Biznesowego

Rzeczą raczej niekwestionowaną jest "autorstwo" pojęcia coachingu wydajności w pracy (ang. Performance Coaching) i stworzenie podwalin pod wartą dziś miliardy dolarów branżę coachingu biznesowego (ang. business coaching)


Twórcą pojęcia Performance Coaching był Sir John Whitmore (1937-2017). Sir John ukuł ten termin w latach 80. XX wieku, aby opisać ten samoukierunkowany proces uczenia się i odróżnić go od coachingu sportowego. Jako współtwórca modelu coachingowego GROW (skrót od ang. Goal, Reality, Options, Will) stworzył fundament, który został przyjęty przez trenerów biznesowych na całym świecie.


A wszystko to opisał w przełomowej książce Coaching for Performance, która określana jest jako biblia coachingu biznesowego lub coachingu metodą GROW.


W roku 1992 wraz ze wspomnianym już Davidem Clutterbuckiem i 3 innymi osobami założył jedną z bardziej znanych obecnie na świecie organizacji coachingowych EMCC (skrót z ang. European Mentoring & Coaching Council). Wg danych ze strony tej organizacji, na koniec roku 2018 należało do niej 6 000 członków z 61 krajów świata.


Powstanie Life Coachingu

Niemalże w tym samym czasie za oceanem dzieje się coś, co również będzie miało ogromny wpływ na rozwój coachingu na świecie. I po raz kolejny pokazuje to, jak różnymi drogami rozwija się ta dyscyplina. Jak podaje Raport Polskiej Izby Coachingu nt. Genezy Coachingu:


(...) Efektami współpracy coachów ze sportowcami szybko zainteresowali się przedstawiciele świata biznesu oraz nauki. W 1992 r. powstała pierwsza szkoła coachingu - Coach University. Jej założyciel Thomas Leonard, księgowy i analityk finansowy z San Francisco, podczas spotkań z klientami zauważył, że indywidualne rozmowy na temat ich życia prywatnego przynoszą niezwykłe efekty w jego pracy. Obserwacje Leonarda stały się podwaliną rozwoju life coachingu*. Wkład Thomasa Leonarda w ewolucję i popularyzację coachingu nie ograniczył się jedynie do założenia szkoły coachingu. W 1994 r. powołał on International Coach Federation*, a w 2000 r. wraz z Dave'em Buck założył CoachVille, największą społeczność coachów online na świecie. (...)

*podkreślenie w cytacie od Empowerment Coaching.


Wg danych ze strony ICF (skrót z ang. International Coaching Federation) , w roku 2018 populacja coachów certyfikowanych przez tę organizację przekracza liczbę 25 000 i są oni obecni w 78 krajach świata.


Co ciekawe, Sir John Whitmore angażuje się w rozwój ICF za co w roku 2007, zostaje uhonorowany Nagrodą Prezydenta ICF. Z kolei brytyjska gazeta Independent ogłasza go Najlepszym Coachem Biznesowym, a International Association of Coaching (założone w USA w roku 2003) uznaje go w roku 2013 za osobę mającą największy wpływ na zawód coacha na świecie.


Przedstawię biografię Sir John Whitmore'a w osobnym poście. Był bowiem postacią barwną (np. przez wiele lat brał udział w wyścigach samochodowych Le Mans) , a jego dokonania wykraczają poza coaching.


Dla porządku i zgodności z prawdą historyczną należy też powiedzieć, że w roku 1980 w Kanadzie powstaje Erickson Coaching International założona przez Marilyn Atkinson, studentkę znanego psychologa Miltona Ericksona. Wg danych ze strony tej firmy, do dziś przeszkolono 45 00 coachów w 36 krajach świata. A certyfikaty wydawane przez tę szkołę są zgodne ze standardem ICF. Obok coachingu ważną częścią działalności Ericksona jest też metoda NLP (ang. Neuro Linguistic Programming).



Dalszy rozwój coachingu - wiek XXI

Czas płynie. Zaczyna się wiek XXI. Nowoczesne techniki komunikacji i rozwój Internetu zostają wykorzystane jako nowe sposoby coachingu. W ten sposób coaching i mentoring stają się jednym z najważniejszych narzędzi rozwoju dla liderów i menedżerów.


Wpływ Technologii Na Rozwój Coachingu

Rozwój technologiczny wpływa na wszystkie rodzaje wsparcia rozwojowego: nowe techniki tworzą nowe formy, takie jak e-coaching, wsparcie wideo i chat-boty. Spersonalizowane i umiejscowione uczenie się jest dostosowywane przez społeczność coachów i mentorów.


Powstanie Kolejnych Stowarzyszeń Zrzeszających Coachów

W roku 2001 Joseph O'Connor i Andrea Lages zakładają w Londynie kolejne stowarzyszenie, które dziś odgrywa znaczącą globalną rolę. To ICC (skrót z ang. International Coaching Community). Wg danych ze strony tego stowarzyszenia jest ono w tej chwili obecne w 78 krajach i może się pochwalić grupą 15 000 certyfikowanych coachów.


Zarówno ICC, jak i wspomniane wcześniej ICF oraz EMCC prowadzą swoje osobne certyfikacje.


W roku 2002 w Londynie powstaje Association for Coaching. Ta organizacja typu non-profit aspiruje do tego, aby zrzeszać nie tylko coachów, ale również przedstawicieli biznesu oraz świata akademickiego. Chce pracować nad zunifikowaniem standardów i, jak twierdzi na swojej stronie, w roku 2030 chciałaby osiągnąć target 100 000 członków.


W roku 2009 przy Uniwersytecie Harvarda powstaje The Institute of Coaching, którego celem, jak podaje ich strona, jest:

"to cultivate the scientific foundation and best practices in coaching". (...) Their vision was to create an academic home for coaching while applying the science of positive psychology to empower individuals to reach their peak health and performance."


Można powiedzieć, że jest to nurt zakorzeniony w Psychologii Pozytywnej i w swych początkach skupiający się przede wszystkim na zastosowaniu metody coachingu w praktyce medycznej. Współpracują z Association for Coaching.


Żeby było jeszcze ciekawiej, w roku 2012 powstaje GCMA (skrót z ang. Global Coaching and Mentoring Alliance), w którego skład wchodzą ICF, EMCC oraz Association for Coaching, aby jak podają:

"work alongside other global coaching & mentoring bodies, to provide a shared view of the practice of professional coaching."



Może to nie przypadek, że w momencie ogłoszenia tej decyzji, na czele 3 dużych organizacji członkowskich stoją kobiety.


Badania nad skutecznością coachingu

Wraz z rozwojem dyscypliny coraz większego znaczenia nabiera możliwość udowodnienia skuteczności stosowanych metod. Tym bardziej, że coaching i mentoring stają się wiele wartym, globalnie obecnym sektorem usług. Z każdym rokiem pojawiają się kolejne wyniki badania nad skutecznością coachingu. Przyjrzyjmy się kilku wybranym.


Wyniki wybranych badań nad skutecznością coachingu

Badanie przeprowadzone w 2005 r. wśród 664 brytyjskich menedżerów ds. szkoleń pokazuje, że 88% korzysta z coachingu prowadzonego przez przełożonych liniowych, a 72% z programów mentoringu / buddyingu (CIPD, 2005).


Bardzo interesujące, wyczerpujące dane na temat wyników różnych badań można znaleźć w poniższym raporcie firmy Korn & Ferry z roku 2009:

The Effectiveness of Coaching- What We Can Learn from the Research Literature
.pdf
Download PDF • 3.54MB

Ankieta z 2013 r. obejmująca 1004 brytyjskich respondentów ze świata biznesu pokazuje, że coaching i mentoring zaczynają się coraz bardziej skupiać na skuteczności.


W roku 2019 Instytut Coachingu podaje, że ponad 70% osób korzystających z coachingu odniosło korzyści w dziedzinach wydajności pracy, relacji i umiejętności komunikacyjnych. Ponadto aż 86% firm uważa, że nakłady z inwestycji w coaching zwróciły się.


I wreszcie raport z roku 2021 informuje o pozytywnym wpływie coachingu na "wellbeing" pracowników, którzy musieli zmierzyć się z "lockdown'em" z powodu pandemii Covid-SARS-2 (International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring 2021, Vol. 19(1),)

Oto przykład cytowanych w raporcie korzyści:


Uczestnicy z grupy eksperymentalnej stwierdzili, że możliwość nawiązania znaczącego kontaktu ze wszystkimi podczas 5 tygodni eksperymentu była wspaniałym doświadczeniem. Uczestnicy uznali sesje coachingowe za naprawdę satysfakcjonujące i pomocne, ponieważ mogli podzielić się swoimi doświadczeniami, wysłuchać doświadczeń innych uczestników i dowiedzieć się, co można zastosować w ich sytuacji. Grupa eksperymentu była bardzo zróżnicowana, uczestnicy uznali za bardzo korzystne móc „usłyszeć perspektywę i przemyślenia wszystkich innych – różne role, różne branże, różne kraje”. Bardzo ważne było również to, że sesje coachingowe stawały się wyznacznikiem każdego tygodnia, więc kiedy uczestnicy spojrzeli wstecz, zobaczyli „4 różne punkty w ciągu ostatniego miesiąca, a miesiąc mijał niezwykle szybko.

Historia Coachingu - co warto zapamiętać

W rozwoju coachingu i mentoringu możemy zatem wyróżnić trzy główne okresy.


Okres do roku 1970 roku był czasem eksperymentów i zmian

Do tego czasu część firm i badaczy była zainteresowana tym rodzajem wsparcia rozwojowego, ale nie stosowano w nim systematycznego podejścia.

Od 1970 do 2002 roku pojawiło się systematyczne zainteresowanie

W tym czasie powstały formalne dziedziny coachingu i mentoringu. Powstały pierwsze szkoły i uporządkowane modele. Zakładane są stowarzyszenia. Wraz z zainteresowaniem ze strony biznesu swoje zainteresowanie zwiększają również naukowcy. Obszary coachingu i mentoringu są wciąż traktowane jako odrębne koncepcje.

Od 2000 roku zainteresowanie coachingiem i mentoringiem znacznie wzrosło

Obie koncepcje są postrzegane jako przydatne zarówno dla siebie samych, jak i tej drugiej strony. To owocuje kierunkami wspólnych badań. Poszukiwanie jedynej właściwej definicji jest jednak wciąż bardzo trudne. Co więcej, w świecie biznesu, wraz z rozwojem metod zarządzania projektami, pojawiają się takie nowe terminy jak Agile Coach lub Scrum Coach.



Coaching - patrząc w przyszłość

Czego przede wszystkim możemy się spodziewać w kolejnych latach?


Kolejnymi krokami może być opracowanie modeli łączących coaching i mentoring

Być może także inne formy wsparcia rozwojowego zostaną zintegrowane z coachingiem. Oraz badanie korzyści płynących z tych form, jako całości. Na przykład, poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, jaki jest wpływ certyfikacji lub rodzaju wykształcenia i doświadczenia coachów i mentorów na ich działanie. Dziś nie mamy na ten temat potwierdzonych, reprezentatywnych danych.


Trudny dziś do przewidzenia wpływ nowoczesnych technologii - w szczególności sztucznej inteligencji (ang. AI)

Rozwój technologii cyfrowych w wieku XXI przyśpiesza w zawrotnym tempie i ma wpływ praktycznie na wszystkie dziedziny naszego życia. W momencie pisania tego artykułu nie jest jeszcze znany kierunek rozwoju i sposób uregulowania technologii związanej ze sztuczną inteligencją AI. Ale wiele wskazuje na to, że AI będzie miała również znaczący wpływ na przyszłość coachingu i może uzupełnić (lub przejąć?) aktywności i techniki, które są dziś domeną coacha człowieka.


Źródła:

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Coaching

  2. https://radar.brookes.ac.uk/radar/file/1135c2ae-656c-44ba-b78e-56a8c3ccdcfe/1/vol09issue2-editorial.pdf

  3. https://psycnet.apa.org/record/2021-14005-009

  4. https://www.performanceconsultants.com/

  5. https://www.amazon.com/Coaching-Performance-Potential-Principles-Leadership/dp/

  6. https://www.emccglobal.org/

  7. https://www.izbacoachingu.com/wp-content/uploads/2019/Raport%20IC%20-%20Geneza%20coachingu.pdf

  8. https://coachingfederation.org/

  9. https://www.erickson.edu/

  10. https://internationalcoachingcommunity.com/about-icc/

  11. https://www.associationforcoaching.com/page/AboutUs

  12. https://www.kornferry.com/insights/this-week-in-leadership/298-the-effectiveness-of-executive-coaching-what-we-can-learn-from-the-research-literature

  13. https://instituteofcoaching.org/about/mission-history

  14. https://www.emccglobal.org/about_emcc/gcma/

  15. https://www.emccglobal.org/wp-content/uploads/2018/01/GCMA_press_release_12_11_21.pdf

  16. https://www.researchgate.net/publication/31591116_Performance_management

  17. https://instituteofcoaching.org/coaching-overview/coaching-benefits

  18. https://radar.brookes.ac.uk/radar/items/b928316e-8a51-410b-90fa-ac2ae4c0c1b7/1/

  19. Zemełka, A. (2016). Wczesna historia coachingu: poszukiwanie definicji i interferencji idei.

  20. Wujec B. (2012). Geneza i definicja coachingu.



Zobacz także:





563 wyświetlenia0 komentarzy

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie
Post: Blog2_Post
bottom of page