Asertywność jest kwestią praktyki. To postawa, którą można świadomie rozwijać i nieustannie doskonalić. I nabiera ona coraz większego znaczenia we współczesnym świecie, który bombarduje nas nadmiarem informacji, doświadczeń i obowiązków. W XXI wieku umiejętność stawiania swoich granic z równoczesnym poszanowaniem granic innych osób nabiera coraz większego znaczenia.
Bardzo ważne jest również, aby dobrze zrozumieć czym różni się zachowanie asertywne od zachowania agresywnego. Wiele osób popełnia duży błąd uznając swoją agresywność za asertywność. W dalszej perspektywie wpływa to bardzo negatywnie na ich relacje z ludźmi.
Być może zastanawiasz się jak sprawdzić asertywność lub chciał(a)byś dowiedzieć się, czy jesteś osobą asertywną. Poświęciliśmy trochę czasu, aby przeanalizować i ocenić dostępne testy. W szczególności wzięliśmy pod uwagę dostępność testu darmowego online lub w formacie pdf.
Wykonanie testu, to bardzo dobry punkt startowy, tym bardziej jeżeli w jego wyniku uzyskujemy praktyczne wskazówki nad jakim obszarem warto zacząć pracować.
Darmowy test na Asertywność - rodzaje
Zanim skorzystamy z wybranego kwestionariusza warto zrozumieć historię jego powstania, zasady interpretacji wyników i upewnić się, czy spełnia kryteria wiarygodności i rzetelności. W Internecie można znaleźć wiele różnych testów na asertywność. Wśród nich znajdziemy niemało autorskich opracowań, które należy jednak traktować raczej jako quiz, niż miarodajny test psychologiczny, który został dobrze skalibrowany i spełnia kryteria naukowe.
W niniejszym opracowaniu przedstawimy dwa wiodące testy na asertywność. Dobra wiadomość jest taka, że obydwa można wykonać bezpłatnie. Wyjaśnimy jednak dlaczego w przypadku jednego z nich warto skorzystać z opisu wyników opracowanego przez wykwalifikowanego specjalistę.
Pierwsze z tych narzędzi to Test Asertywności Rathusa. Drugie, to Test na Asertywność autorstwa Anni Townend. Dla pierwszego z nich podajemy pełną listę pytań. W przypadku drugiego będzie można pobrać online bezpłatną wersję testu w formacie pdf.
Dla obydwu wyjaśniamy jak obliczyć oraz zinterpretować wyniki testu.
Test Asertywności Rathusa
Test Asertywności Rathusa (ang. Assertiveness Rathus Schedule, RAS) został opracowany przez psychologa klinicznego, dr Spencera A. Rathusa i opublikowany po raz pierwszy w roku 1973. Był odpowiedzą na prace terapeutów behawioralno-poznawczych. Wśród nich wyróżnił się psychoterapeuta z RPA, Joseph Wolpe, który po raz pierwszy zdefiniował pojęcie asertywności (piszemy o tym szerzej w dedykowanym poście Asertywność - historia, cechy, przykłady, ćwiczenia). Rathus opierał się na pracach Wolpe.
Rzetelność, wiarygodność i stabilność wyników Testu Rathusa potwierdzono badaniami naukowymi, prowadzonymi między innymi przez szwedzkiego psychologa R. Gustafsona i opublikowanymi w roku 1992.
W roku 2011 kwestionariusz został unowocześniony i skorygowany przez amerykańskich naukowców Thompsona i Berenbauma, dzięki czemu wprowadzono rozróżnienie interpretacji wyników testu, które jest zależne od płci osoby testowanej.
Co mierzy Test Rathusa?
Ten test mierzy poziom asertywności danej osoby i pozwala odnieść ten poziom do wyników szerszej populacji. W szczególności pozwala również rozróżnić asertywność i agresywność.
Są bowiem osoby, którzy postrzegają siebie jako wysoce asertywne, podczas gdy w rzeczywistości przejawiają zachowania agresywne. Odpowiednio przeanalizowane i skomentowane wyniki tego badania pozwalają również wskazać ewentualne obszary, nad którymi powinna pracować osoba testowana.
Jak skonstruowany jest Test Rathusa?
Kwestionariusz składa się z 30 stwierdzeń, które opisują określone zachowanie lub przekonanie. Na każde takie stwierdzenie odpowiadamy używając 6-stopniowej skali odpowiedzi. Każdej odpowiedzi przypisana jest odpowiednia wartość, na podstawie której sumowane są potem wyniki całego testu. Skala odpowiedzi i przypisane im wartości wyglądają w sposób następujący:
+3 = very much like me (to bardzo podobne do mnie)
+2 = rather like me (to raczej ja)
+1 = slightly like me (to nieco podobne do mnie)
-1 = slightly unlike me (to nieco przeciwne do mnie)
-2 = rather unlike me (to raczej przeciwne do mnie)
-3 = very much unlike me (to bardzo niepodobne do mnie)
Teoretycznie więc sumaryczny wynik zawiera się w przedziale od -90 do +90 (to ekstremalne sytuacje, gdy ktoś udzieliłby tych samych skrajnych odpowiedzi na wszystkie pytania).
W praktyce wyniki testu zawierają się w przedziale od -48 do +55 dla kobiet oraz od -41 do +65 dla mężczyzn. W zależności od płci inny jest więc punkt odniesienia do porównania poziomu asertywności danej osoby do całej populacji.
Dla przykładu: kobieta, której poziom asertywności zostanie oceniony jako wyższy, niż 80% populacji kobiet, uzyska sumaryczny wynik testu 26. Dla mężczyzny taki wynik będzie wynosił 30.
Oto lista pytań-stwierdzeń, które składają się na Test Asertywności Rathusa:
Większość ludzi wokół mnie wydaje się być bardziej agresywna i asertywna niż ja.
Waham się przed umawianiem lub akceptowaniem spotkań z powodu nieśmiałości.
Gdy jedzenie serwowane w restauracji nie jest satysfakcjonujące, składam skargę kelnerowi lub kelnerce.
Staram się nie ranić uczuć innych ludzi, nawet jeśli czuję, że mnie zranili.
Jeśli sprzedawca włożył bardzo duży wysiłek w to, aby pokazać mi ubrania lub przedmioty, których nie lubię, trudno mi odmówić.
Poproszony o zrobienie czegoś, nalegam, aby wiedzieć dlaczego mam to zrobić.
Prawie zawsze szukam stanowczych i mocnych argumentów, kiedy prowadzę rozmowę.
Staram się tylko robić swoje i iść do przodu, bez zwracania na siebie uwagi.
Szczerze mówiąc, ludzie często mnie wykorzystują.
Lubię rozpoczynać rozmowy z nieznajomymi.
Często nie wiem, co powiedzieć ludziom, którzy wydają mi się atrakcyjni.
Waham się dzwoniąc do placówek handlowych i instytucji.
Wolę ubiegać się o pracę lub dostać się na kurs, pisząc e-maile niż przechodząc osobiste rozmowy kwalifikacyjne.
Wstydzę się zwrócić coś, co kupiłem.
Jeśli przeszkadza mi bliski krewny, milczę i pomijam ten fakt.
Unikam zadawania pytań z obawy, że zabrzmią głupio.
Nie lubię kłótni, sprawiają, że się blokuję.
Jeśli uznany nauczyciel złoży oświadczenie, które moim zdaniem jest błędne, poprawię je publicznie, aby mój punkt widzenia był jasny.
Unikam kłótni o swoje wynagrodzenie podczas rozmów kwalifikacyjnych.
Kiedy zrobiłem coś ważnego lub wartościowego, udaje mi się poinformować o tym innych.
Jestem otwarty i szczery w sprawie moich uczuć.
Jeśli ktoś rozpowszechnia o mnie fałszywe i szkodliwe historie, jak najszybciej kontaktuję się z tą osobą, aby o tym porozmawiać.
Często mam trudności z odmową.
Zawsze mam tendencję do tłumienia emocji.
Nigdy nie waham się narzekać na złą obsługę w barach czy restauracjach.
Kiedy słyszę komplement na swój temat, nie wiem, co powiedzieć.
Jeśli jakaś para blisko mnie w teatrze lub na konferencji zaczęłaby mówić głośno, poprosiłbym ich o ciszę lub o prowadzenie rozmowy w innym miejscu.
Każdy, kto stara się być w czymś lepszy ode mnie, powinien być przygotowany na konfrontację ze mną.
Szybko wyrażam opinię.
Są chwile, kiedy po prostu czuję się niezdolny, żeby cokolwiek powiedzieć.
Ocena i interpretacja wyników testu Rathusa
Sam numeryczny wynik testu jest tylko pierwszą wskazówką. Istotną rolę odgrywa to, w jakim miejscu skali sumarycznych wyników się znajdziemy, jaka jest nasza płeć i jak wyglądają nasze odpowiedzi na poszczególne pytania cząstkowe.
Dlatego też Test Rathusa warto wykonać przy wsparciu wykwalifikowanego specjalisty. Oprócz wyjaśnienia wyników przedstawi nam również obszary, nad którymi powinniśmy zacząć pracować i, co ważne, zaproponuje odpowiednie ćwiczenia, techniki i metody pracy nad sobą.
Test na Asertywność - 80 pytań Anni Townend
Drugie z narzędzi, o którym chcemy napisać to kwestionariusz opracowany przez executive coach Anni Townend. Po raz pierwszy zostało ono opublikowane w roku 1991 w wydanej przez Anni książce pt. "Developing Assertiveness (Self-Development for Managers) ". Książka została przetłumaczona również na j. polski, choć w tej chwili nie jest łatwo ją znaleźć.
To rodzaj praktycznego poradnika dla menedżerów opartego na teorii analizy transakcyjnej. Dzięki niej można w pierwszej kolejności jasno zdiagnozować, jaką postawę przyjmujemy wobec innych, a następnie zapoznać się z licznymi technikami rozwijania asertywności oraz sposobami rozpoznawania i poprawiania niewłaściwych zachowań.
Co mierzy Test Asertywności Anni Townend?
Ten kwestionariusz rozróżnia cztery różne rodzaje postaw i pozwala dowiedzieć się, która z tych postaw jest naszą dominującą.
Te cztery postawy są następujące:
uległa (bierna),
manipulująca,
asertywna,
agresywna.
Każdej z postaw towarzyszą szczegółowo opisane charakterystyczne cechy osobowościowe, ale możemy je poznać dopiero po przeprowadzeniu badania. Ma to na celu uniknięcie autosugestii w trakcie udzielania odpowiedzi. Np. cechy charakterystyczne dla osoby prezentującej postawę manipulującą są następujące:
brak pewności siebie i niska samoocena,
brak szacunku do siebie oraz innych ludzi,
podejrzliwość i niedowierzanie w stosunku do motywów działań otoczenia,
negatywne myśli i uczucia na temat innych osób oraz własnego „ja”,
duża ostrożność w stosunku do innych,
nieuczciwość i brak szczerości,
zniekształcanie znaczeń cudzych wypowiedzi,
podawanie w wątpliwość poczucia godności innych ludzi,
brak motywacji, apatia, depresja.
Wg dostępnych źródeł, to narzędzie nie było poddane weryfikacji rzetelności, wiarygodności i stabilności wyników. W związku z tym nie można go uznawać za test psychologiczny spełniający niezbędne naukowe kryteria. Cieszy się natomiast dużą popularnością wśród kadry kierowniczej, zwłaszcza w UK, gdyż połączone jest z odpowiednimi szkoleniami oraz technikami rozwijania zdrowej asertywności w środowisku pracy. Książka, w której ten test jest udostępniony sama w sobie stanowi kompleksowe narzędzie do pracy nad asertywnością.
Jak skonstruowany jest Test Anni Townend?
Jak sama nazwa wskazuje, ten kwestionariusz składa się z 80 pytań-stwierdzeń, na które możemy odpowiedzieć TAK albo NIE. Zawsze musimy opowiedzieć się po którejś stronie, nawet jeśli jest to odpowiedź typu "czasami" lub "trochę TAK". Dla dobra sumarycznego wyniku testu nie można pominąć żadnej odpowiedzi.
Po zebraniu wszystkich odpowiedzi przechodzimy do tabeli, która umożliwia nam przyporządkowanie udzielonych odpowiedzi "TAK" do każdej z czterech przewidzianych kategorii. Ilość odpowiedzi TAK w każdej kategorii pokazuje, która z postaw jest naszą dominującą postawą. Jeżeli w danej kategorii wynosi ona 14 i więcej - jest to zdecydowanie nasz preferowany typ zachowań.
Wykonanie testu nie zajmuje więcej, niż 30 minut.
Subskrybenci naszej witryny otrzymują bezpłatnie Test na Asertywność - 80 Pytań w formacie pdf.
Co można zrobić z wynikami testu 80 pytań
Wyniki tego testu najlepiej przełożą się na konkretne działania, jeżeli mamy dostęp do książki Anni Townend. Jest to bowiem autorskie podejście do diagnozowani asertywności, które jest bezpośrednio powiązane z zawartością kolejnych rozdziałów książki.
Podsumowanie
Jeżeli chcesz zbadać swój poziom asertywności korzystając z wiarygodnego, naukowo zweryfikowanego kwestionariusza - skorzystaj z Testu Rathusa. Jeżeli zależy Ci na tym, aby wyniki testu przełożyły się na skuteczne działania naprawcze - wykonaj ten test pod opieką wykwalifikowanego specjalisty i przedyskutuj szczegółowo wnioski z tego płynące.
Jeżeli jesteś liderem biznesowym i szukasz praktycznego narzędzia do regularnego auto-testowania i rozwijania swojej asertywności - skorzystaj z książki Anni Townend.
Bibliografia:
Rathus, S.A. (1973). A 30-item schedule for assessing assertive behavior. Behavior Therapy, 4(3), pp. 398–406. doi: 10.1016/s0005-7894(73)80120-0
Thompson, R.J. and Berenbaum, H. (2011). Adaptive and aggressive assertiveness scales (AAA-S). Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 33(3), pp. 323–334. doi: 10.1007/s10862-011-9226-9
Gustafson, R. (1992). A Swedish psychometric test of the Rathus Assertiveness Schedule. Psychological Reports, 71(6), p. 479. doi: 10.2466/pr0.71.6.479-482.
https://www.annitownend.com/
Anni Townend, "Jak doskonalić asertywność. Praktyczny przewodnik asertywności dla menedżerów", Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Zobacz także: