Podział na 16 Typów Osobowości Junga i 4 wg Teorii Hipokratesa

Osobowość to jeden z najbardziej fascynujących i skomplikowanych aspektów ludzkiej natury. Wpływa na to, jak myślimy, czujemy i działamy w różnych sytuacjach. Dlatego zrozumienie swojego typu jest kluczowe zarówno w kontekście osobistym, jak i zawodowym. W tym artykule zagłębimy się w różne teorie osobowości i przyjrzymy się, jak te koncepcje ewoluowały w coś, co dziś nosi nazwę 16 typów osobowości.

Czym jest osobowość w psychologii i dlaczego jest ważna?

Osobowość to zestaw cech, które definiują, jak jednostka myśli, czuje i reaguje na różne sytuacje. To nie tylko sposób, w jaki postrzegamy siebie, ale także to jak jesteśmy postrzegani przez innych. Typ osobowości wpływa na nasze relacje, wybory życiowe oraz sposób radzenia sobie z wyzwaniami. Zrozumienie własnego typu lub inaczej stylu pozwala określić swoje predyspozycje zawodowe, ale również znacząco pomaga w rozwoju osobistym i poprawie jakości życia.

4 typy osobowości według Hipokratesa: Jak powstała koncepcja temperamentów?

Temat charakteru fascynował ludzi od zarania dziejów. Jednym z pierwszych badaczy był starożytny grecki lekarz Hipokrates, żyjący na przełomie V i IV wieku p.n.e. Ten prekursor współczesnej medycyny jest również  uważany za jednego z pierwszych, którzy próbowali zdefiniować podstawowe typy osobowości. Jego koncepcja czterech temperamentów (choleryk, sangwinik, melancholik i flegmatyk) opierała się na przekonaniu, że osobowość związana jest z dominującymi płynami w ciele. Chociaż dzisiejsza nauka odrzuca to podejście, podział na cztery typy osobowości pozostaje nadal popularny w życiu codziennym i potocznym języku.

Choleryk: Kto to jest?

Choleryk to typ o silnej woli, energii i determinacji. Cechuje się szybkością działania, impulsywnością i zdolnością do podejmowania decyzji w trudnych sytuacjach. To typ przywódcy, który często dominuje w grupie i dąży do realizacji swoich celów.

Sangwinik: Czym się wyróżnia?

Sangwinik to osoba towarzyska, optymistyczna i pełna energii. To często charyzmatyczny lider, który lubi być w centrum uwagi i łatwo nawiązuje relacje z innymi. Sangwinicy są kreatywni, entuzjastyczni, ale mogą mieć trudności z koncentracją na dłuższy czas.

Melancholik: Jakie ma cechy?

Melancholik to osoba refleksyjna, wrażliwa i skłonna do introspekcji. Często przejawia skłonności do perfekcjonizmu, jest empatyczna i lojalna. Melancholicy to często osoby analityczne, ale mogą mieć skłonność do pesymizmu i przeżywania trudnych emocji. Zwykle są bardzo wrażliwi, doskwiera im brak pewności siebie i silnie przeżywają to, co dzieje się wokół nich.

Flegmatyk: Co go charakteryzuje?

Flegmatyk jest przeciwieństwem choleryka. To osoba spokojna, zrównoważona i opanowana. Woli unikać konfliktów i dąży do harmonii w relacjach. Flegmatycy są cierpliwi, niezawodni i potrafią pracować pod presją, ale czasami mogą być zbyt powolni kiedy przychodzi czas na decyzje.

Jak teoria na temat osobowości ewoluowała: 16 typów osobowości MBTI

Carl Gustav Jung, szwajcarski psychiatra i psycholog, żyjący na przełomie XIX i XX wieku, wprowadził bardziej złożony model osobowości, który stał się podstawą dla wielu współczesnych testów osobowości, w tym przede wszystkich dla narzędzia Myers-Briggs Type Indicator (ang. MBTI).

Jung wyróżnił dwie główne orientacje (introwertyzm i ekstrawertyzm) oraz cztery funkcje psychiczne (myślenie, odczuwanie, percepcja, intuicja). Cztery funkcje osobowości zostały przedstawione jako dwie pary przeciwieństw: Myślenie i Odczuwanie oraz Percepcja i Intuicja, przy czym dominujący sposób funkcjonowania jednostki można zlokalizować gdzieś na każdym z tych kontinuum. W ten sposób zdefiniował 8 głównych typów osobowości (nie 16!).

Introwertyk i ekstrawertyk: Na czym polega różnica?

Według teorii Carla Gustava Junga introwersja i ekstrawersja to dwie podstawowe orientacje osobowości. Najważniejsza różnica między nimi polega na tym, jak się regenerują.

Introwertycy czerpią energię z wewnętrznego świata myśli i refleksji, odnawiają swą energię w ciszy i odosobnieniu. Swoje poglądy wolą zachować dla siebie, a jeśli się nimi dzielą i to zawsze po dokładnym przeanalizowaniu.

Ekstrawertycy są zasilani przez interakcje z innymi ludźmi i otaczający ich świat. Kiedy są zmęczeni, preferują spotkanie z innymi ludźmi. Zazwyczaj mają wielu znajomych, a co za tym idzie – bujne życie towarzyskie i lubią dzielić się swoimi uczuciami.

16 typów osobowości: Jakie są ich charakterystyki?

Teoria Junga z roku 1913 została potem rozwinięta przez Isabel Briggs Myers i jej matkę Katharine Cook Briggs, które stworzyły poszerzoną klasyfikację. Uzupełniły one koncepcję szwajcarskiego psychiatry o dodatkową parę przeciwieństw: Osąd vs. Obserwacja. 

Znając już najważniejszą różnicę pomiędzy introwertykiem, a ekstrawertykiem przedstawmy teraz pozostałe trzy pary:

• Zmysły kontra Intuicja: Zmysłowcy (czyli Percepcjoniści) preferują konkretne i oparte na faktach informacje, podczas gdy osoby kierujące się intuicją wykorzystują swoją wyobraźnię lub szersze wzorce do interpretacji informacji.

• Myślenie vs. Uczucia: Myśliciele podejmują racjonalne decyzje w oparciu o logikę, podczas gdy Uczuciowcy podejmują empatyczne decyzje, biorąc pod uwagę potrzeby innych.

• Osąd vs. Obserwacja (lub inaczej Ocenianie vs. Postrzeganie): Osoby osądzające (inaczej Sędziowie) organizują swoje życie w uporządkowany sposób, podczas gdy osoby postrzegające (inaczej Obserwatorzy) są bardziej elastyczne, spontaniczne oraz otwarte na nowe informacje i nowe doświadczenia.

Kombinacje wszystkich czterech par przeciwieństw tworzą 16 osobowości człowieka wymienionych poniżej:

1. ISTJ (ang. Introverted, Sensing, Thinking, Judging) - Introwertyk, Percepcjonista, Myśliciel, Sędzia.

2. ESTJ (ang. Extraverted, Sensing, Thinking, Judging) - Ekstrawertyk, Percepcjonista, Myśliciel, Sędzia.

3. ISFJ (ang. Introverted, Sensing, Feeling, Judging) - Introwertyk, Percepcjonista, Uczuciowiec, Sędzia.

4. ESFJ (ang. Extraverted, Sensing, Feeling, Judging) - Ekstrawertyk, Percepcjonista, Uczuciowiec, Sędzia.

5. ISTP (ang. Introverted, Sensing, Thinking, Perceiving) - Introwertyk, Percepcjonista, Myśliciel, Obserwator.

6. ESTP (ang. Extraverted, Sensing, Thinking, Perceiving) - Ekstrawertyk, Percepcjonista, Myśliciel, Obserwator.

7. ISFP (ang. Introverted, Sensing, Feeling, Perceiving) - Introwertyk, Percepcjonista, Uczuciowiec, Obserwator.

8. ESFP (ang. Extraverted, Sensing, Feeling, Perception) - Ekstrawertyk, Percepcjonista, Uczuciowiec, Obserwator. 

9. INTJ (ang. Introverted, iNtuitive, Thinking, Judging) - Introwertyk, Intuicyjny, Myśliciel, Sędzia. 

10. ENTJ (ang. Extraverted, iNtuitive, Thinking, Judging) - Ekstrawertyk, Intuicyjny, Myśliciel, Sędzia.

11. INTP (ang. Introverted, iNtuitive, Thinking, Perceiving) - Introwertyk, Intuicyjny, Myśliciel, Obserwator.

12. ENTP (ang. Extraverted, iNtuitive, Thinking, Perceiving) - Ekstrawertyk, Intuicyjny, Myśliciel, Obserwator.

13. INFJ (ang. Introverted, iNtuitive, Feeling, Judging) - Introwertyk, Intuicyjny, Uczuciowiec, Sędzia.

14. ENFJ (ang. Extraverted, iNtuitive, Feeling, Judging) - Ekstrawertyk, Intuicyjny, Uczuciowiec, Sędzia.

15. INFP (ang. Introverted, iNtuitive, Feeling, Perceiving) - Introwertyk, Intuicyjny, Uczuciowiec, Obserwator.

16. ENFP (ang. Extraverted, iNtuitive, Feeling, Perceiving) - Ekstrawertyk, Intuicyjny, Uczuciowiec, Obserwator.

Każdy z tych typów ma unikalne cechy osobowości i preferencje, które wpływają na sposób myślenia, działania i relacje z innymi. Badaczki sprawdziły całą koncepcję na studentach George Washington Medical School w roku 1945. Dzięki pomyślnym wynikom tego eksperymentu, Isabel Myers stworzyła pierwszą wersję kwestionariusza MBTI w latach 60. I od tego czasu istotnie się nie zmienił.

Poniższa grafika przedstawia najważniejsze atrybuty każdego z 16 typów. Można ją bezpłatnie pobrać.

Jakie są najrzadsze i najczęstsze typy osobowości? Czy dominuje intuicja, czy też zmysły?

Podajmy teraz trzy przykłady wybranych typów, a wśród nich ten najrzadziej i ten najczęściej spotykany. A w niedalekiej przyszłości znajdziesz na naszym blogu dedykowane poszerzone opisy każdego z nich.

INFJ: Najrzadziej spotykany typ osobowości

INFJ (inaczej Rzecznik, a po angielsku Advocate) to najrzadziej występujący typ. Posiada go tylko 1.5% - 2% populacji. Charakteryzuje się silnym poczuciem misji, empatią i zdolnością do głębokiego rozumienia innych. Osoby o tym typie osobowości są zwykle idealistyczne, twórcze, intuicyjne i zorientowane na pomaganie innym. Natomiast źle znoszą krytykę i mają skłonność do perfekcjonizmu. 

ENTJ: Co go wyróżnia?

ENTJ (Dowódca) to naturalny lider, który jest zdecydowany, logiczny i zorientowany na cel. Osoby o typie osobowości ENTJ są często postrzegane jako pewni siebie i efektywni menedżerowie (lub menedżerki), którzy potrafią podejmować trudne decyzje i zarządzać dużymi zespołami. Stanowią 1.8% - 2% populacji.

ISFJ: Typ najczęstszy

Co bardzo ciekawe, osobowość typu ISFJ, czyli Obrońca (ang. Defender) jest najczęściej spotykanym przypadkiem (ok. 14% populacji), a od profilu najrzadszego (Rzecznika) różni ją tylko jedna "literka".  To osoby o wrażliwym usposobieniu, które skupiają się na pomaganiu innym. Są współczujące, troskliwe, sumienne, logiczne, pracowite i często powściągliwe. Można na nich polegać, gdyż dotrzymują złożonych obietnic i doskonale trzymają się terminów. Ich metaforą jest postać pielęgniarki.

Dlaczego występuje zróżnicowanie typów osobowości?

Niektóre typy osobowosci lepiej się adaptują w społeczeństwie, co może tłumaczyć ich częstsze występowanie. Na przykład te, które dobrze radzą sobie w zespole i są empatyczne, mogą być bardziej powszechne, ponieważ takie jakości są cenione w wielu kontekstach społecznych.

Jakie są konsekwencje bycia rzadkim rodzajem osobowości?

Bycie najrzadszym typem osobowości wśród całej populacji wiąże się z wyzwaniami, takimi jak trudności w zrozumieniu i akceptacji przez innych. Z drugiej strony, przynosi to unikalne talenty i perspektywy, które mogą być niezwykle cenne w określonych kontekstach, takich jak kreatywność, innowacja czy przywództwo.

Podział na typy osobowości według Junga i Hipokratesa: Jakie są główne różnice?

Klasyfikacje typów osobowości Hipokratesa i Junga różnią się pod wieloma względami. Grecki lekarz skupił się na biologicznych podstawach opierając się na koncepcji czterech humorów (krew, żółć, czarna żółć, śluz), które miały wpływać na temperament człowieka. Z kolei szwajcarski psychiatra skupił się na aspektach psychologicznych, takich jak sposób przetwarzania informacji i podejmowania decyzji. Jego model jest bardziej złożony i uwzględnia wiele różnych wymiarów ludzkiego umysłu.

Która teoria osobowości jest bardziej aktualna?

Współczesna nauka zdecydowanie skłania się ku modelowi szwajcarskiego psychiatry, który jest bardziej elastyczny, złożony i wszechstronny. Starożytny koncept jest jednak wciąż popularny w niektórych kręgach, szczególnie wtedy kiedy potrzebne są proste podziały. 

Jednak nauka nieustannie się rozwija i podstawowe rozróżnienie pomiędzy introwertykiem, a ekstrawertykiem też jest już dzisiaj kwestionowane.  W najnowszym podejściu mówi się o ambiwersji. Ambiwertyk to osoba posiadająca mieszankę dwóch podstawowych typów i zdaniem naukowców takich ludzi jest najwięcej. Na naszym blogu poświęciliśmy temu tematowi osobny artykuł.

Test MBTI (Myers Briggs Type Indicator): Czy warto go zrobić, aby określić swój typ osobowości?

MBTI jest jednym z najbardziej znanych i najpopularniejszych narzędzi do określenia typu osobowości. Do dziś skorzystało z niego co najmniej 50 mln ludzi, a co roku przybywa kolejne 2 mln. Pozwala na zrozumienie swoich naturalnych predyspozycji i pomaga m.in. w wyborze ścieżki kariery lub poszerzaniu samoświadomości w innych obszarach rozwoju osobistego. Chociaż ma swoich krytyków, ze względu na pewne uproszczenia, jest szeroko stosowany w psychologii biznesu.

Główne zastrzeżenia dotyczą tego, że nie poddano go naukowemu badaniu na wiarygodność i rzetelność na odpowiednio reprezentatywnej populacji. Ponadto nie został opracowany przez psychologów klinicznych, tylko przez dwie entuzjastki dziennikarki. Coś jednak musi być w tym rozwiązaniu, skoro korzysta z niego tak wiele osób. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku narzędzia o nazwie 16 Personalities.

Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się więcej zapraszamy do przeczytania dedykowanego postu pt. Jak profil osobowości zbadany testem Myers-Briggs wpływa na nasze zarobki?

Na czym polega badanie osobowości MBTI?

W skrócie: kwestionariusz składa się z serii pytań skupionych na czterech głównych obszarach: skłonność do introwersji lub ekstrawersji, sposób przetwarzania informacji, decydowanie oraz sposób życia. Wynik testu wskazuje na jeden z 16 typów osobowości, co pomaga lepiej zrozumieć swoje mocne i słabe strony.

Kiedy test Myers-Briggs może być przydatny?

Może być szczególnie przydatny w kontekście rozwoju zawodowego, zarządzania zespołem, wyboru kariery oraz zrozumienia dynamiki relacji interpersonalnych. Pozwala on na lepsze zrozumienie, jak różne typy osobowości współpracują ze sobą oraz jak można optymalnie wykorzystać swoje naturalne predyspozycje.

Test osobowości: Jakie ma zastosowanie w praktyce?

Badania, takie jak Myers-Briggs Type Indicator czy też Test 16 Personalities, są szeroko stosowane w różnych dziedzinach, od zarządzania zasobami ludzkimi po rozwój osobisty. Uświadamiają nasz sposób postrzegania świata i innych ludzi. Pozwalają na lepsze zrozumienie siebie oraz swoich mocnych stron i motywacji, co może prowadzić do lepszego dopasowania kariery, poprawy relacji interpersonalnych i większej satysfakcji z życia.

Jak profilowanie osobowości pomaga w określaniu predyspozycji zawodowych?

Takie testowanie jest często stosowane w rekrutacji, aby lepiej dopasować kandydatów do ról, które najlepiej odpowiadają ich naturalnym predyspozycjom. Wyniki pomagają także menedżerom zrozumieć, jak lepiej motywować swoich pracowników, jakie zadania im powierzać oraz jak efektywnie zarządzać zespołem. I bez względu na rodzaj zajmowanego stanowiska, można tam znaleźć cenną wskazówkę nt. sposobu radzenia sobie ze stresem w pracy.

Na czym polega model Model DISC? Cztery typy i kolory

W środowisku biznesowym dużą popularność zdobył też Model DISC, oparty na koncepcji psychologa Williama Moultona Marstona, stworzonej w latach 20 XX wieku. Zakłada, że istnieją 4 typy zachowań, charakteryzowane kolorami: czerwonym, żółtym, zielonym i niebieskim. Dlatego też często nazywany jest testem kolorów.

Nie jest to jednak badanie osobowości sensu stricte, ale test zachowań. Gdybyś chciał dowiedzieć się więcej na czym polega ta różnica - zapraszamy do osobnego artykułu, gdzie w kompleksowy sposób opisane są najpopularniejsze testy psychologiczne oraz różnice między nimi. 

Czy testy osobowościowe są niezawodne?

Chociaż są coraz bardziej popularne, warto wiedzieć, że nie są one nieomylne. Wyniki powinny być traktowane jako wskazówka, a nie absolutna prawda o danej osobie. Osobowość (lub charakter) jest dynamiczna i może się zmieniać w zależności od doświadczeń i rozwoju osobistego danej jednostki. 

Podsumowanie: Jak zrozumienie różnych typów osobowości wpływa na nasze życie prywatne i zawodowe

Zrozumienie różnorodnych typów osobowości jest kluczowe dla funkcjonowania człowieka - zarówno w kontekście osobistym, jak i profesjonalnym. 

Psychologia osobowości oferuje różne perspektywy, a wykonanie testu pomaga lepiej zrozumieć siebie i poznać swoje naturalne predyspozycje.

Wiedza na temat swojego typu osobowości może pomóc w przełamywaniu barier komunikacyjnych i prowadzić do efektywniejszego działania w zespole, a w szerszym kontekście - do bardziej świadomego kierowania swoim życiem. 

Oto najważniejsze rzeczy do zapamiętania:

• Osobowość to zbiór czynników wewnętrznych, które odróżniają nas od innych i definiują, jak myślimy, czujemy i reagujemy.

• Hipokrates zdefiniował cztery temperamenty: choleryk, sangwinik, melancholik i flegmatyk.

• Jung wprowadził bardziej złożony model, który stał się podstawą dla klasyfikacji Myers-Briggs.

• Test MBTI identyfikuje 16 typów osobowości poprzez cztery pary przeciwstawnych cech psychicznych.

• Rozwiązywanie testów wspiera i uzupełnia procesy rekrutacji, zarządzania zespołami i rozwoju osobistego, ale ich wyniki powinny być traktowane jako wskazówki, a nie absolutne prawdy.

Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się więcej przeczytaj inne artykuły

Archetypy Junga

Inteligencje Wielorakie wg Howarda Gardnera

Jedenaście wskazówek dla stosowania badania osobowości w pracy

Piramida Maslowa

Jak czytać ludzi szybko?

O autorze

Ryszard Skarbek jest certyfikowanym coachem biznesowym, mentorem i doradcą HR. Posiada ponad 30 lat doświadczeń zawodowych. Wśród nich ponad 22 lata to praca w międzynarodowej i wielokulturowej korporacji obecnej na 6 kontynentach świata.

Jako coach i mentor Ryszard pracuje głównie z menadżerami średniego i wyższego szczebla oraz właścicielami firm.

Jego główne specjalizacje to przywództwo XXI wieku, komunikacja interpersonalna, samoświadomość, HR, IT oraz Project Management.