Od czego zacząć rozwój osobisty? Jak wspierać samorozwój?
- Ryszard Skarbek
- 28 sie 2023
- 14 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 17 lis
W trakcie swojej ziemskiej podróży wszyscy przechodzimy przez różnorodne etapy rozwoju osobistego. Niektórzy są w stanie przebrnąć tylko kilka z nich i potem zatrzymują się, pozostają w miejscu do końca swoich dni, podczas gdy inni pokonują kolejne przeszkody i z powodzeniem zaliczają kolejne szczeble.
Ci drudzy są nieustannie otwarci na przyjmowanie nowej informacji i zmienianie swojej perspektywy. Bo w gruncie rzeczy rozwój osobisty to poszerzanie perspektywy myślenia.
W tym artykule opowiemy o kluczowej roli, jaką w samodoskonaleniu odgrywa nieustanna praca nad swoją świadomością oraz zdolność do nieprzerwanej pracy nad zmianą perspektywy myślenia. Częścią tej podróży jest również praca nad lękiem przed śmiercią.
Ten tekst NIE JEST tanią próbą uproszczenia tego niezwykle wielowątkowego tematu. Nie jest też próbą podania różnego rodzaju złotych recept na najlepszy rozwój osobisty oraz na to, jak stworzyć "plan mojego rozwoju osobistego".
Nie znajdziesz tu więc informacji o tym jak podnosić kwalifikacje, jakie ukończyć kursy i na jakie szkolenia lub podcasty się zapisać. Nie dowiesz się w jakich webinarach i konferencjach wziąć udział, jakie przeczytać książki, jakich audiobooków posłuchać czy też jak rozwijać mocne strony i czego powinieneś się nauczyć. Samo czytanie książek niewiele da. Zdobędziesz tylko nową wiedzę, ale nie zmieni to wiele w twojej świadomości.
A czym różni się wiedza od świadomości? Wiedza, to nabyta, pozyskana informacja. Świadomość, to przeanalizowane, przepracowane doświadczenie.
Nasz indywidualny wzrost obejmuje różne dziedziny i różne role społeczne, a każdy z nas jest niepowtarzalną indywidualnością ze swoją unikalną osobowością, zebranym dotychczas bagażem doświadczeń oraz zestawem przekonań i poglądów osobistych. I każdy musi sam wykonać swoje zadanie domowe, poprzez najpierw dobre poznanie siebie, a następnie wyznaczenie sobie ścieżki dalszego rozwoju. To jest również niezbędna część tego, co określa się terminem "wzrostu duchowego". Od czego zacząć?
My podzielimy się tym, co w naszej ocenie jest absolutnie kluczowe w osiąganiu pełnego rozwoju. I zaprezentujemy inne, bardziej holistyczne wyjaśnienie tego, na czym polega rozwój osobisty.
Podamy również etapy życia człowieka opracowane przez Erika Eriksona. Erik Homburger Erikson, to zmarły w r. 1994 twórca teorii psychospołecznej, amerykański psychoanalityk i psycholog duńskiego pochodzenia. Stworzył on koncepcję ośmiu etapów rozwoju - od narodzin aż do śmierci.
A na samym końcu odniesiemy się również do koncepcji opracowanej przez Carla Junga i przekażemy kilka inspiracji.
Definicja rozwoju osobistego. Kluczowa rola naszej perspektywy myślenia.
Rozwój osobisty to proces ciągłego poznawania, rozumienia i doskonalenia siebie w celu osiągnięcia pełni własnego potencjału.
Nie tylko w sferze zawodowej, ale przede wszystkim w szeroko pojętym obszarze tego, co nazywamy "człowieczeństwem" i w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania "kim jestem?", "czego pragnę?" i "kim chcę być?". Tak więc temat rozwoju osobistego to dużo więcej, niż nauka nowych umiejętności lub rozwijanie tych już nabytych.
Tuż po narodzeniu (okresy noworodkowy, niemowlęcy) mamy bardzo ograniczoną perspektywę. Jesteśmy połączeni ze światem. Nie wiemy, gdzie się kończymy i gdzie zaczyna się świat. Psychologia określa to wrażenie jako “oceaniczną jedność”. Jest to jednakże bardzo nieświadomy rodzaj jedności. Jeśli w trakcie życia posuwamy się dostatecznie daleko, przechodzimy przez wiele momentów “olśnienia”, aż w końcu docieramy z powrotem do poczucia jedności ze światem. Tym razem jednak to poczucie jedności jest niebywale świadome i często nazywane jest oświeceniem. To głębokie poczucie spełnienia.
W trakcie swojego rozwoju osobistego pozostajemy na danym poziomie aż do momentu, kiedy coś popchnie nas do przejścia o szczebel wyżej. Temu przejściu towarzyszy również okres integrowania doświadczeń, które następują wraz ze zmianą. Przechodzenie z jednego poziomu na drugi możemy nazwać wzrostem pionowym, podczas gdy integrowanie w sobie kolejnych doświadczeń – wzrostem poziomym.
Jednym z najważniejszych aspektów tak rozumianego wzrostu jest to, że każde stadium zawiera w sobie lepsze zrozumienie siebie oraz nową możliwość patrzenia na siebie, na inne osoby i na cały świat – patrzenia z szerszej perspektywy. Ta umiejętność spojrzenia z szerzej obejmującej perspektywy nazywana jest przez nauczycieli duchowych poszerzoną świadomością. Na tym przede wszystkim polega samodoskonalenie i wzrost duchowy.
Moglibyśmy nawet pokusić się o stwierdzenie, że wszystkie mentalne, emocjonalne i duchowe problemy, włączając w to problemy z typowymi aktywnościami życiowymi (jak płacenie czynszu, budowanie zdrowych relacji z innymi ludźmi, tworzenie udanych związków czy znalezienie satysfakcjonującej pracy) – są efektem braku odpowiedniego progresu, niezakończonych, niekompletnych zmian, w których zamiast postępu doświadczyliśmy swego rodzaju traumy. Bez względu na to, jakie są nasze role społeczne.
Wielki współczesny filozof i psycholog, Ken Wilber, znany jest ze stwierdzenia, że wzrost duchowy (w gruncie rzeczy dowolny wzrost) jest kwestią adoptowania kolejnych perspektyw.
Wraz z dodawaniem kolejnych perspektyw powiększa się nasza świadomość. Uczymy się również innego rozwiązywania problemów. Można by powiedzieć, że coraz bardziej dostrzegamy, jak wszystko jest ze sobą połączone i porusza się wspólnie. Skupiamy się coraz bardziej na relacjach pomiędzy osobami, rzeczami i zdarzeniami oraz odchodzimy od postrzegania ich, jako oddzielnych bytów. Rozbudowujemy umiejętność innego patrzenia na świat. I zupełnie innego wymiaru nabiera pierwotny lęk przed śmiercią.
Rozwój intelektualny. Jak rozwijać i poszerzać swoje horyzonty?
Innymi słowy nasza perspektywa staje się bardziej holistyczna.
Tak jak w rosyjskich lalkach, Wańkach Wstańkach, każdy nowy poziom rozwoju osobistego przekracza i zawiera w sobie poprzedni. Na początku wszystko jest związane "ze mną". Jesteśmy egocentryczni, narcystyczni, niezdolni do przyjęcia perspektywy innych ludzi. W wyniku postępów, które robimy, jesteśmy w stanie przyjąć perspektywę "my". Dostrzegamy potrzeby i pragnienia grupy, ale wciąż nie widzimy tych spoza danej grupy.
Idąc dalej nasza perspektywa zaczyna być jeszcze szersza i potrafimy spojrzeć na świat z pozycji … nas wszystkich.
Nie każdemu udaje się przekroczyć poziom egocentryczny. Niewielu przekracza poziom grupy i dochodzi do perspektywy patrzenia z pozycji nas wszystkich. I bardzo niewielu przekracza ten ostatni poziom.
Tak jak dziecko dysponuje dużo mniejszymi możliwościami, niż dorosły, tak samo osobom z niższych poziomów brakuje odpowiedniej perspektywy, aby radzić sobie skutecznie ze złożonością rzeczywistości.
Osoba, która postrzega świat w bardzo prosty, biało-czarny sposób, jest mniej przygotowana do tego, żeby stawić czoła wielowymiarowym sytuacjom. Ma też dużo mniejsze możliwości radzenia sobie z wyzwaniami.
Jeśli w którymś momencie doświadczamy traumatycznych przeżyć, powstają w nas nierozwiązane mentalne i emocjonalne problemy: pojawia się strach, lęk, niepokój, poczucie niższości, gniew, złość, depresja i stres. Stoimy w miejscu. Nierzadko pojawiają się kłopoty ze zdrowiem psychicznym i niezbędna jest psychoterapia.
Powstaje coś, co można nazwać “magicznym myśleniem”: społeczna niedojrzałość, nielogiczne myślenie, problemy ustalania granic osobistych, problemy z moralnym osądem ... To sprawia, że poszukujemy pomocy terapeutów lub zaczynamy wydawać pieniądze na różnego rodzaju kursy online i warsztaty rozwojowe.
Kiedy nie masz odpowiedniej perspektywy, ograniczasz swoje ścieżki wzrostu.
Kiedy dana osoba pomyślnie dotrze na pewien poziom, zanurza się w nim kompletnie. W jego mentalnych, emocjonalnych, społecznych i etycznych perspektywach również. Moglibyśmy nazwać to efektem ryby w wodzie. Będąc zanurzonym w tych perspektywach, jesteś tymi wzorcami.
Tak, jak w przypadku ryby w wodzie, twój obecny poziom jest twoją rzeczywistością oraz ...
… nie masz perspektywy, aby zobaczyć lub wyobrazić sobie cokolwiek innego.
W momencie, kiedy przechodzisz na kolejny "level", zaczynasz dostrzegać to, czego nie byłeś świadom na poziomie poprzednim. Teraz zamiast być tymi sposobami myślenia, zaczynasz je posiadać. Będąc ich właścicielem zaczynasz mieć nad nimi kontrolę, podczas gdy na poprzednim poziomie nieświadomie działałeś pod ich wpływem. Np. osoba, która utknęła w rozwoju emocjonalnym jest zanurzona w swoich emocjach. Zamiast je posiadać – jest nimi. Jej emocje jakby się jej przydarzają, automatycznie i nieświadomie.
To samo można by powiedzieć nt. przekonań, moralności, procesów poznawczych i kilku innych aspektów. Jak wcześniej wspominaliśmy, holistyczny rozwój osobisty obejmuje bardzo różne dziedziny. Dopóki jesteś w nich zanurzony, nie możesz ich kontrolować. Zamiast tego, to one popychają ciebie w sposób NIEŚWIADOMY.
Na każdym nowym poziomie swojego rozwoju zaczynasz widzieć to, w czym byłeś zanurzony na poziomie poprzednim. Na pierwszych kilku poziomach to zewnętrzne uwarunkowania popychają cię do przechodzenia na poziomy kolejne. Na poziomach wyższych dokładanie proces ciągłego doskonalenia jest efektem twojej świadomej decyzji i wewnętrznej motywacji. Sam wybierasz dowolną dziedzinę oraz konkretne umiejętności i robisz to bez poczucia winy.
Rozwój Osobisty to przesuwanie się z poziomu podmiotu na poziom obserwowania przedmiotu.
Na poziomach wyższych to ty, na skutek własnej decyzji możesz przesuwać się na kolejny poziom przyjmując perspektywę świadka (obserwatora), stając jak gdyby obok siebie i przyglądając się sobie z ciekawością. Nie można być równocześnie świadkiem danego aspektu i być zanurzonym w aspekcie, który się obserwuje. Obserwowanie stwarza świadomość tego w czym było się zanurzonym.
Nazwijmy to w czym jesteś zanurzony podmiotem (to, czym jesteś), a to czego stałeś się świadomym (na skutek nowej perspektywy) – przedmiotem (to, co teraz masz). Dzieci w pewnym okresie są całkowicie zanurzone w swoich uczuciach – one są swoimi uczuciami i w bardzo niewielkim stopniu, jeśli w ogóle, są w stanie te uczucia kontrolować. Później uczucia przesuwają się z podmiotu do przedmiotu – dziecko teraz posiada uczucia (i posiada też większą nad nimi kontrolę).
Po dokonaniu się tego przesunięcia, dziecko jest świadome swoich uczuć w sposób, który nie był możliwy w czasie, kiedy było w tych uczuciach zanurzone.
W swej istocie rozwój osobisty niesie zatem nieustanne przesuwanie tego kim i czym jesteś z poziomu podmiotu (tego, czym jesteś) na poziom przedmiotu (tego, czego jesteś świadom, że posiadasz).
Niemowlę jest zanurzone w swoich ruchach ciała i wrażeniach dotykowych. Okres noworodkowy, okres niemowlęcy, to czas w którym dziecko jest swym ciałem i wrażeniami dotykowymi. Wtedy wszystko jest podmiotem, nic nie jest przedmiotem. Otoczenie jest po prostu przedłużeniem niemowlęcia i nie potrafi ono dokonać rozróżnienia pomiędzy sobą i światem.
Po pewnym czasie dziecko zaczyna rozróżniać siebie od innych. Po dokonaniu się tego przesunięcia nie jest już zanurzone w swoim ciele i swoich wrażeniach dotykowych. Dziecko zaczyna być świadome ich posiadania. Równocześnie jednak jest zanurzone w czymś nowym – impulsach i percepcjach, nowym podmiocie.
W kolejnym kroku w wieku ok. 5-7 lat, ma miejsce kolejne przesunięcie. Impulsy i wrażenia zaczynają być tym, co dziecko posiada. Podmiot staje się przedmiotem. Równocześnie pojawia się nowy aspekt podmiotu – potrzeby, zainteresowania i życzenia.
“Ja” posiada teraz wrażenia, impulsy (wraz z wrażeniami dotykowymi z pierwszej fazy) i “Ja” równocześnie jest potrzebami, zainteresowaniami i życzeniami. W tym okresie dziecko zaczyna również rozpoznawać i rozwijać swoje mocne strony.
W okolicy lat 12 potrzeby, zainteresowania i życzenia stają się przedmiotem podczas gdy aspekt podmiotu pojawia się w relacjach interpersonalnych i rolach grupowych. W tym okresie zaznacza się koniec fazy egocentrycznej i zaczyna się okres rozwoju grupowego. Dziecko jest teraz zanurzone w swoich rolach w ramach grupy, we wzajemnych relacjach jeden-na-jeden, w relacjach koleżeńskich (tych, które wyrażają się jako wspólnie przeżywane uczucia i doświadczenia).
Dziecko uczy się działać nie tylko z korzyścią dla siebie, ale również jak być coraz lepszym członkiem grupy. Następuje doskonalenie swoich umiejętności (lub ich niedobór) w obszarze relacji międzyludzkich.
W kroku piątym role grupowe znów przesuwają się do aspektu przedmiotu, a na pierwszy plan wybija się indywidualna i osobista tożsamość – niezależna od grupy. To początek prawdziwej tożsamości, prawdziwej oddzielnej osoby oraz uczenie się nowych sposobów myślenia i kultywowanie umiejętności stawiania granic.
W okresie szóstym osoba nie jest już zanurzona w indywidualnej tożsamości. Pojawia się aspekt, który psychologowie nazywają "inter-individuality", nieustannie wrastające poczucie całości nas wszystkich, świadomość łączności z wszystkimi innymi. Tu zaznacza się koniec rozwoju etnicznego i zaczyna się okres spojrzenia na świat jako całość. Przenosząc swoją indywidulaną tożsamość na poziom przedmiotu, dana osoba nie jest już swoją rolą w pracy, swoją karierą, swoimi obowiązkami. Ona je posiada, ale nie są one już tym, kim ona jest.
Istnieją kolejne poziomy, określane m.in. mianem duchowego przebudzenia. Jak możesz łatwo przypuszczać, każdy okres charakteryzuje się kolejnym przeniesieniem odpowiedniego aspektu z poziomu podmiotu do poziomu przedmiotu. Zwróć uwagę, że na każdym etapie coraz większy obszar tego czym i kim jesteś staje się przedmiotem. Podobnie, w wyniku zamknięcia każdego okresu, wzmacniasz albo swoje talenty albo swoje niedobory.
Za każdym razem, kiedy to się dzieje zyskujesz poszerzoną świadomość, większą kontrolę, szerszą perspektywę. Stajesz się lepszą wersją siebie.
Przedstawiłem możliwie najkrótszy opis każdego poziomu rozwoju osobistego, chodziło mi bowiem bardziej o zarysowanie całego procesu, aniżeli dokładny opis każdego z nich. Na każdym zachodzi o wiele więcej zmian, niż te wspomniane powyżej. Pojawiają się nowe możliwości poznawcze, nowe sposoby rozstrzygania dylematów moralnych i etycznych, nowe możliwości doświadczania siebie i innych, nowe zdolności rozwiązywania problemów, jak również wszelkie nowe perspektywy w każdym innym obszarze ludzkiej egzystencji. Trwa nieustanne rozwijanie umiejętności już zdobytych i uczenie się nowych. Na każdym jednak poziomie zawsze jesteś w czymś zanurzony.
Od czego zacząć samorozwój?
Pierwszym krokiem jest wychodzenie poza to, czym teraz jesteś i sukcesywne przyjmowanie roli obserwatora.
Ta rola polega na przyglądaniu się sobie z ciekawością, bez jakichkolwiek jednakże oceny i zamiarów. Jeśli np. jesteś zanurzony w swoich emocjach, prawdopodobnie masz kłopoty na polu emocjonalnym i stanowi ono jeden wielki "roller-coaster", od jednego dramatu do drugiego. Dzieje się tak, ponieważ jesteś emocjami, steruje tobą auto-pilot.
Jeśli jednakże zdobędziesz się na to, żeby mentalnie stanąć obok siebie i przyjrzeć się sobie z perspektywy obserwatora – twoje emocje przesuną się z poziomu podmiotu do poziomu przedmiotu.
W momencie, kiedy to się stanie, emocje przestają być problemem.
Twoim zadaniem zatem, bez względu na to jakie rodzaje praktyk stosujesz, jest nieustanne zadawanie sobie pytania: “W czym jestem teraz zanurzony?”.
Nawet jeśli znalezienie odpowiedzi na to pytanie będzie trudne (z definicji to, w czym jesteś zanurzony trudno jest zauważyć) zawsze możesz siebie obserwować. Jeśli kontynuujesz bezstronne przyglądanie się, jeśli zwracasz na to uwagę, prędzej czy później staniesz się tego świadomy. Obserwuj więc swoje ciało, swoje emocje, swoje myśli, swoje wyobrażenie na temat siebie, swoje przekonania na temat tego, co jest ważne, co jest możliwe, co jest niezbędne.
Im więcej obserwujesz, tym większa staje się twoja umiejętność patrzenia na świat z szerszej i bardziej wspierającej perspektywy. Obejmuje ona różne dziedziny, coraz szerzej i coraz głębiej.
Jak powiedział Fritz Perls, twórca terapii Gestalt, “Świadomość i wgląd są transformujące”.
Etapy Życia Człowieka, Kryzysy Rozwojowe Eriksona.
W poprzedniej części pokazałem, że rozwój osobisty jest procesem nieustannej pracy nad swoim sposobem myślenia. Jak mówi potoczne powiedzenie: wszystko jest w głowie. To, co i jak myślimy, ma fundamentalny wpływ na nasze życie, a najbardziej wpływa na nasz własny obraz siebie oraz na to jak postrzegamy świat. I dzieje się tak przez cały okres naszej ziemskiej podróży.
Natomiast zrozumienie całego procesu jest kluczem do wyjaśnienia złożoności rozwoju osobistego i kolejności kroków, dzięki którym kształtuje się nasza indywidualna tożsamość.
Oczywiście postępy robimy już w okresie zarodkowym i płodowym. Wiele dostępnych badań wskazuje, że już w tym czasie wpływa na nas wiele czynników. Np. to w jakim stanie jest organizm matki oraz jakie doświadczenia, przeżycia i zachowania są jej udziałem. Z perspektywy fizjologicznej kluczowe znaczenie ma to, jak tworzy się układ nerwowy i w jak harmonijny sposób następuje jego wzrost.
W następnej części tego artykułu skupimy się na postępach, które robimy począwszy od narodzin.
Erik Erikson, wybitny psycholog, zaproponował teorię rozwoju psychospołecznego, która obejmuje osiem odrębnych okresów, z których każdy charakteryzuje się konkretnymi wyzwaniami, kamieniami milowymi i odmiennym podejściem do rozwiązywania problemów.
Znajdziesz tu etapy rozwoju człowieka wg Eriksona, od niemowlęctwa do późnej dorosłości, włączając w to poszczególne kryzysy rozwojowe. Poznając je, możesz uzyskać głębsze zrozumienie własnej drogi jak również trudności, z którymi zmagają się inne osoby.
Wg Eriksona cały proces odbywa się w ośmiu cyklach różniących się między sobą jakościowo. Każdy z nich stanowi osobne przeszkodę do pokonania, co równocześnie wymaga zmiany sposobu funkcjonowania.
Na każdym etapie dochodzi do konfliktu dwóch głównych cech i do związanego z nimi kryzysu egzystencjalnego. Nowa jakość naszego życia powstaje tylko wtedy, kiedy udaje nam się pomyślnie rozwiązać konflikt. Sam autor nazywa tę nową wypracowaną jakość "cnotą podstawową". I tak dzięki przechodzeniu poprzez kolejne okresy powiększa się zestaw cnót, którymi dysponujemy i które wzmacniają naszą witalność. A witalność według Eriksona można określić jako siłę życiową.
Tak więc nową siłę zyskujemy tylko dzięki właściwemu przezwyciężeniu kolejnego kryzysu.
W poniższej tabeli znajdziesz podsumowanie wszystkich etapów wraz z towarzyszącymi każdemu z nich konfliktami i nowej cnocie, która powstaje w wyniku pomyślnego rozwiązania danego konfliktu. W osobnym artykule na naszym blogu znajdziesz szczegółowy opis wszystkich faz: Erikson: fazy rozwoju.
Etap rozwoju | Cecha pozytywna | Cecha negatywna | Cnota podstawowa |
Nr 1 | podstawowe zaufanie | podstawowa nieufność | Nadzieja |
Nr 2 | autonomia | wstyd i zwątpienie | Wola |
Nr 3 | inicjatywa | poczucie winy | Stanowczość |
Nr 4 | produktywność | poczucie niższości | Kompetencja |
Nr 5 | tożsamość | rozproszenie tożsamości | Wierność |
Nr 6 | intymność i oddalenie | zaabsorbowanie sobą | Miłość |
Nr 7 | generatywność | stagnacja | Troska |
Nr 8 | integralność | rozpacz i rozgoryczenie | Mądrość |
Czy zdobywanie nowych umiejętności i rozwijanie kompetencji zawodowych wystarczy? Jak coaching może pomóc w osiąganiu mądrych celów?
Konkurencyjność na rynku pracy jest ważna. Zdobywanie nowych kwalifikacji zawodowych również. Ale to może być ogromną pułapką, jeśli skupisz się tylko na sferze zawodowej. Energia podąża za naszą uwagą i efektem takiego podejścia może być to, że praca wypełni Ci cały czas.
Coraz więcej osób rozumie, że mądra inwestycja w rozwój osobisty wymaga równowagi między życiem zawodowym, a prywatnym. Jeśli Twoje cele i marzenia sprowadzą się tylko do wspinania się po szczeblach kariery i rozwoju umiejętności zarządzania innymi, to jak mówi mądre przysłowie: "Pod koniec swoich dni możesz być bardzo bogaty (finansowo) oraz bardzo ubogi i samotny jako osoba".
Współpraca z dobrym coachem da Ci szansę spojrzenia na siebie całościowo i ułatwi uświadomienie sobie nawyków i stylu życia. Istnieje wiele narzędzi, które wspierają taki holistyczny wzrost, a my piszemy o nich w różnych miejscach naszego portalu coachingowego.
Chcesz skupić się na swoich mocnych stronach? W porządku. Ale najpierw trzeba je rozpoznać. I równie duże znaczenie odgrywa rozpoznanie swoich ciemnych stron, które mogą być przeszkodą w przejściu na kolejny poziom wzrostu jako osoba. Cóż z tego, że będziesz niezwykle inteligentny i szybki w myśleniu, jeżeli nie będziesz potrafił współpracować i nawiązywać prawdziwych więzi? Cóż z tego, że nauczysz się nowego języka obcego albo podniesiesz swoją efektywność w pracy, jeśli Twoje życie prywatne będzie szwankować?
Chcesz wprowadzić trwałe zmiany w swoim życiu? Najpierw popatrz w lustro i zobacz siebie w całości. Dobry coach może być dla Ciebie wspaniałym lustrem, które pokaże Ci to, czego na co dzień nie zauważasz. Pomoże Ci też zdefiniować cele i wartości, I będzie nieustannie towarzyszył w dążeniu do doskonalenia siebie i podnoszeniu jakości życia.
Kilka refleksji na koniec - czy warto inwestować w rozwój osobisty? Czy rozwój zawodowy wystarczy? Jak poszerzać swoją wiedzę?
Mam nadzieję, że w ten sposób udało się przekazać wartościową dawkę wiedzy i inspiracji. Czyż popatrzenie na taki kompleksowy obraz naszej egzystencji nie jest już samo w sobie świetnym sposobem na zrozumienie procesu rozwoju osobistego?
Leonardo da Vinci powiedział, że "prostota to najwyższa forma wyrafinowania". A tu w bardzo przystępnej, uporządkowanej formie możemy zobaczyć główne wzorce czegoś tak wielowymiarowego i wielowątkowego jak ludzka egzystencja. I bez względu na to, jakie role społeczne odgrywamy.
Przy tej okazji warto wspomnieć, że sławny Carl Gustav Jung również opracował główne okresy ludzkiego życia. On wyróżnił ich pięć i opisał je w sposób bardzo charakterystyczny dla siebie: piękny, obrazowy i metaforyczny.
Pod tym linkiem znajdziesz opis koncepcji Carla G. Junga.
Na koniec warto pochylić się nad co najmniej jedną refleksją - zwłaszcza wtedy, kiedy Ty, droga czytelniczko i drogi czytelniku, masz jeszcze przed sobą albo wiek średni albo lata dojrzałości. Bo to znaczy, że jeszcze masz czas - a to nasz najcenniejszy zasób. I jak widać prawdziwa droga "Wojownika Światła" nie polega na czytaniu książek. Rozwijanie umiejętności - tych naprawdę cennych przesuwających nas na nowy poziom - następuje w inny sposób.
Paweł Frankowski, autor książek nt. survivalu, powiedział, że "Lęk przed śmiercią to lęk przed nieznanym. Gdzieś wewnątrz nas tkwi ten zakorzeniony strach, by nie umrzeć bezimiennie, samotnie pośród głuszy."
Jak można wyczytać z powyższego podsumowania, ryzyko lub dyskomfort, z którymi trzeba się będzie zmierzyć na starość, to nie tylko choroby fizyczne i leczenie tego, na co wcześniej nie mieliśmy czasu. To również potencjalny "ból niefizyczny" (jak to pięknie zostało ujęte w piosence zespołu "Perfect").
Jeżeli nie przeżyłeś danego Ci czasu po swojemu, jeżeli w którymś momencie utknąłeś i kolejne lata to już tylko "trwanie" - to na zakończenie swojej życiowej podróży będziesz się musiał zmierzyć z ogromnym bólem i cierpieniem, które jest dużo bardziej dojmujące, niż jakakolwiek choroba ciała.
Nie zrealizowałeś jeszcze swojej pasji? Masz jeszcze czas? To wspaniale! Dobrze się więc zastanów co zamierzasz z nim zrobić? Jak chcesz przeżyć resztę swojego dni?
Źródła:
Bill Harris, https://www.centerpointe.com/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Erik_Erikson
https://pl.wikipedia.org/wiki/Teoria_rozwoju_psychospołecznego
https://blogging.org/erikson-stages-of-development/
Sprawdź także inne teksty, które pomagają radzić sobie z wyzwaniami i podnoszą jakość życia:
Mądrość a inteligencja: czym się różnią?
Jak możesz znaleźć pomysł na siebie?
Jak zdefiniować cele życiowe?
Czym jest kryzys wieku średniego?
Techniki radzenia sobie ze stresem. Jak dbać o zdrowie psychiczne i fizyczne?
Cytaty o czasie i przemijaniu
Ikigai: co to?
Prokrastynacja to nie lenistwo. Czym jest naprawdę?
Przepis na szczęście - 4 proste rzeczy, które są lepsze od zakupów
Niedzielna Depresja - Jak odzyskać radość?
Eskapizm - Czy duchowość może być ucieczką od rzeczywistości?
Ahimsa - Nie przyczyniaj się do cierpienia
Projekcja swojego osobistego cienia - TED Video
Czym jest efektywny Life Coaching
Kim jest coach motywacyjny?
Lista emocji pdf - bezpłatny ebook pdf
Komentarze