Coaching osób wysoko wrażliwych. Dowiedz się jak wspieramy osoby WWO

Człowiek o rozbudowanej wrażliwości często słyszy, że „za bardzo się przejmuje” lub "przesadza ze swoimi reakcjami". Tymczasem psychologia pokazuje, że wysoka wrażliwość to nie wada, lecz szczególny typ osobowości. Takie osoby przetwarzają bodźce głębiej, reagują intensywniej i posiadają wyjątkową zdolność dostrzegania niuansów, które umykają innym.

W tym artykule wyjaśnimy jak funkcjonuje układ nerwowy osób wrażliwych. Pokażemy również jak coaching i psychoterapia mogą wspierać wrażliwców w budowaniu odporności psychicznej, radzeniu sobie z przeciążeniami i zmianie własnego obrazu.

To tekst, który warto przeczytać, jeśli chcesz lepiej zrozumieć siebie, swoich bliskich lub współpracowników, którzy borykają się z cechą wysokiej wrażliwości. Poznasz narzędzia, które pomagają zaakceptować tę cechę jako wyjątkowy atut.

Czym jest wysoka wrażliwość i kim są WWO?

Badacze poszukują odpowiedzi na to pytanie dopiero od lat 90. XX wieku. Termin WWO (ang. HSP – Highly Sensitive Person) spopularyzowała psycholog Elaine Aron, wskazując, że Wysoko Wrażliwe Osoby posiadają układ nerwowy, który procesuje bodźce głębiej i intensywniej niż większość ludzi.

To osoby, które mają wyczulone zmysły i wysoki poziom przetwarzania sensorycznego. Reagują na jasne światło, hałas i bodźce społeczne mocniej niż inni. Mają też bogate życie wewnętrzne i większą reaktywność emocjonalną, co sprawia, że zarówno radości, jak i trudności odczuwają intensywniej.

Łatwo rozpoznają stany emocjonalne innych ludzi i cechują się wysoką empatią. Dostrzegają też wiele subtelnych szczegółów, które są poza zasięgiem innych ludzi. 

Osoba wyjątkowo wrażliwa – jak rozpoznać tę cechę osobowości? Objawy WWO. 

Wrażliwiec łatwiej ulega przestymulowaniu, szybciej się męczy i potrzebuje dłuższej regeneracji polegającej na przebywaniu w samotności. Ma też skłonność do nadmiernego myślenia (tzw. przeżuwania myśli), potrzebuje więcej czasu na podjęcie decyzji i nie najlepiej znosi zmiany.

Preferuje wąski krąg znajomych, w stosunku do których jest bardzo lojalny.

Jednak wrażliwość to cecha, która może być zarówno wyzwaniem, jak i zaletą. Osoby wyjątkowo wrażliwe dysponują ponadprzeciętną umiejętnością czytania emocji innych ludzi i zauważania subtelności, których nie widzą inni. To sprawia, że są niezwykle empatyczni i często świetnie sprawdzają się w pracy wymagającej niesienia pomocy innym ludziom.

Potrafią też myśleć bardzo strategicznie i "łączyć kropki" w sposób niedostępny dla innych. Często charakteryzuje ich tzw. "szósty zmysł", czyli wysoko rozwinięta intuicyjność. 

Objawy mogą też obejmować nadwrażliwość na pewne rodzaje pożywienia (np. kawę), częste bóle głowy, kłopoty ze snem i podatność na wypalenie zawodowe.

I choć bywają podatne na stres i szybciej ulegają zmęczeniu, ich subtelny odbiór rzeczywistości pozwala im lepiej rozumieć psychologiczne aspekty relacji międzyludzkich i życia w ogóle. 

Układ nerwowy i reakcje na bodźce zewnętrzne – dlaczego wrażliwi ludzie doświadczają mocniej?

System nerwowy takich osób mocniej reaguje na bodźce zewnętrzne. To właściwość genetyczna. Oznacza to większą reaktywność na dźwięki, światło, sytuacje stresowe czy emocje innych. Badania naukowe pokazują, że WWO przetwarzają informacje głębiej, co wiąże się z intensywniejszym światem wewnętrznym.

Z jednej strony oznacza to, że tacy ludzie szybciej się męczą i łatwiej ich przytłoczyć. Z drugiej posiadają wyjątkową intuicję, umiejętność analizowania detali i empatię, co stanowi ogromny zasób do wykorzystania. 

Osoby WWO i ich emocjonalny świat wewnętrzny – dar czy obciążenie?

Bycie wrażliwym wiąże się z tym, że emocjonalny świat wewnętrzny jest dużo bardziej intensywny. Takie osoby przeżywają wszystko mocniej, a emocje innych ludzi również mają na nich silniejszy wpływ.

Ich wewnętrzny świat jest bogaty, często twórczy i pełen eksploracji, ale czasami prowadzi to do poczucia przytłoczenia. Rodzi się potrzeba samoregulacji i dobrego poznania siebie, aby zapobiegać przebodźcowaniu. 

Z drugiej strony uwrażliwienie na innych, wysoko rozwinięta kompetencja słuchania i "czytanie między wierszami" sprawiają, że doskonale sprawdzają się zarówno w roli analityka, jak i terapeuty, coacha czy pracownika pomocy społecznej. 

Jakie atuty mają wysoko wrażliwe osoby? Empatia, intuicja i co jeszcze? 

Osoby wysoko wrażliwe wyróżnia empatia, intuicja i wyjątkowe życie wewnętrzne. Potrafią dostrzegać subtelne niuanse, które umykają innym ludziom. Równie często odznaczają się kreatywnością i umiejętnością dostrzegania piękna. To sprawia, że świetnie sprawdzają się jako empatyczni partnerzy, osoby wspierające innych lub artyści. 

W stosunku do swoich najbliższych są niezwykle lojalni i zawsze można na nich polegać. Zwykle mają niewielki krąg przyjaciół, ale te relacje oparte są na prawdziwej więzi. 

Co ciekawe, potrafią również myśleć zarówno w sposób abstrakcyjny, jak i analityczny. Doskonale sprawdzają się w myśleniu strategicznym. Wyróżniają się również sumiennością i odpowiedzialnością. To predystynuje ich do roli skutecznych liderów, którzy potrafią prowadzić swoje zespoły w miękki, ale bardzo skuteczny sposób.

I choć doświadczają większego obciążenia psychicznego, jeśli zaczną mądrze dbać o siebie - mogą stać niedoścignionym wzorem dla innych. 

Warto również dodać, że ta kompleksowa cecha nie dotyczy tylko ludzi. Do tej pory zidentyfikowano ponad 100 gatunków zwierząt, wśród których występują tacy osobnicy. Ich główną rolą jest ostrzeganie członków swojego stada przed zagrożeniem oraz wyznaczania kierunku wędrówek. Z ewolucyjnego punktu widzenia wydaje się to być bardzo mądrym krokiem w rozwoju i utrzymaniu gatunku. 

Test na WWO (HSP) – ostateczna weryfikacja swoich preferencji. 

Na naszej witrynie dostępny jest bezpłatny test WWO opracowany przez Elaine Aron. To narzędzie pozwali Ci sprawdzić, czy znajdujesz się grupie osób wysoce wrażliwych.

Przygotowaliśmy ten test w postaci bezpłatnego ebooka. Oprócz pytań i interpretacji wyników znajdziesz w nim również najczęściej zadawane pytania (FAQ), listę wartościowych źródeł wiedzy dostępnych w Internecie oraz listę książek, które warto przeczytać. 

Dzięki tej niedużej książeczce wiele osób zaczęło postrzegać siebie w zupełnie inny, pozytywny sposób. 

Coaching osób wysoko wrażliwych: Jak praca z coachem lub psychologiem pomaga w akceptacji siebie i budowaniu dobrostanu?

Coaching to narzędzie, które staje się coraz bardziej popularne w pracy z osobami wysoko wrażliwymi. W pierwszej kolejności Coach pomaga dobrze poznać siebie i zrozumieć wszelkie implikacje, które wynikają z bycia wrażliwcem - również te bardzo pozytywne.

Często następuje również zmiana ograniczających przekonań i przeformatowanie obrazu siebie. HSP stanowią bowiem maksymalnie 20% populacji i obserwując otaczających ich ludzi ( a potrafią świetnie obserwować) nabierają przekonania, że nie nadają się do funkcjonowania w tym świecie. 

Następnymi krokami w procesie coachingu osób wysoko wrażliwych jest nauczenie się samoregulacji, ćwiczenie świadomej kontroli emocji i budowanie wytrzymałości psychicznej. 

Kolejny etap to doskonalenie asertywności i sztuka stawiania granic. 

Niejako po drodze następuje wzmacnianie wszystkich nieuświadomionych unikalnych zalet i talentów. W ten sposób następuje akceptacja i integracja swojej wyjątkowej tożsamości. 

Sesje coachingowe wspierają rozwój jednostki we wszystkich możliwych sferach życia: w pracy i w życiu prywatnym. Zwiększa się poczucie własnej wartości i poprawia tolerancja na stres.

Wchodzenie w konflikt nie stanowi już takiego problemu. Komunikacja interpersonalna wznosi się na wyższy poziom. A dzięki obniżeniu napięcia wewnętrznego otwiera się dostęp do pełni swoich możliwości - zarówno do myślenia racjonalnego, jak i własnej intuicji. 

Jeżeli jednak dotychczasowe doświadczenia życiowe doprowadziły do stanów lękowych lub depresyjnych, w pierwszej kolejności warto się zwrócić o pomoc do psychologa lub psychoterapeuty. I już na samym początku otwarcie powiedzieć o cesze swojej osobowości. 

Terapeuta pomoże ujawnić nieświadome źródła lęku, które być może mają związek z dzieciństwem lub okresem nastoletnim. Nauczy też jak nazywać i rozpoznawać swoje emocje. Przekaże wskazówki jak radzić sobie z reaktywnością emocjonalną i przekształcić wrażliwość w siłę. 

Najczęściej stosowanym podejściem terapeutycznym jest Terapia Poznawczo-Behawioralna (ang. CBT - Cognitive-Behavioral Therapy). Praktyka kliniczna udowadnia również, że terapeutyczna praca z osobami wrażliwymi jest bardzo skuteczna. Wynika to przede wszystkim z ich sumienności i wysoko rozwiniętych zdolności poznawczych. 

Dzięki temu można zaakceptować swoją wrażliwość w pełni i cieszyć się satysfakcjonującym życiem. 

Jak radzić sobie z wysoką wrażliwością samodzielnie? Równowaga, samoregulacja, mindfulness i techniki relaksacyjne. 

Najważniejszą rzeczą jest znalezienie równowagi pomiędzy wysiłkiem, a odpoczynkiem. Lub pomiędzy byciem wystawionym na stymulację, a samotnością i spokojem. To sprawa bardzo indywidualna i trzeba samemu wychwycić ten moment, kiedy nieuchronnie zbliża się stan przeciążenia. Dlatego też warto częściej robić przerwy w pracy umysłowej lub je odpowiednio wydłużać.

Należy też równoważyć wysiłek intelektualny z wysiłkiem fizycznym. Ćwiczenia fizyczne (zwłaszcza te na świeżym powietrzu!) umożliwiają pozbycie się napięcia zgromadzonego w ciele i redukują poziom stresu. A w obszarze czysto fizjologicznym redukują poziom kortyzolu zwanego hormonem stresu. Częste spacery i przebywanie w ciszy na łonie natury, to kolejny świetny pomysł. 

Dieta bogata w witaminy z grupy B oraz magnez to kolejna ważna rzecz. Obydwa te składniki są absolutnie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych. W sposób rozsądny można się również posiłkować sprawdzonymi suplementami. 

Dobry sen to kolejny istotny czynnik. I liczy się nie tyle jego długość ile tzw. głębokość. To w głębokiej fazie snu nasz mózg się regeneruje. Aby to monitorować można skorzystać z łatwo dostępnych dziś smartwatchów i aplikacji mobilnych, które monitorują jakość snu. Można również skorzystać z Ashwagandhy, która jest sprawdzonym środkiem naturalnym poprawiającym sen. 

Kultywowanie osobistej pasji to kolejna ważna sprawa. Osoby wrażliwe są często uzdolnione artystycznie. Stąd malowanie, rysowanie, pisanie wierszy, majsterkowanie, lepienie z gliny,  czy taniec to świetny pomysł na przebywanie w swoich świecie, regenerację, relaks i pozytywne doładowanie energią. 

Wrażliwość sensoryczną można z kolei obniżyć dzięki stosowaniu technik relaksacyjnych i medytacji. Piszemy o nich szeroko w osobnym artykule. Jeżeli dysponujemy odpowiednimi środkami - warto regularnie korzystać z masażu. 

I ostatnią skuteczną strategią jest praktykowanie uważności (ang. mindfulness). 

Dzięki tym wszystkim technikom można się nauczyć lepiej zarządzać swoimi reakcjami emocjonalnymi i wprowadzić dużo więcej spokoju od swojego życia. 

Podsumowanie: Samopoznanie, zrozumienie, akceptacja i rozwój kompetencji są drogą do pełnego wykorzystania swojej wyjątkowości. Coaching może ją bardzo przyśpieszyć. 

• Wysoka wrażliwość to cecha osobowości, którą posiada stosunkowo duża grupa osób (ok. 20% populacji). 
  

• Osoby wysoko wrażliwe doświadczają świat inaczej niż większość społeczeństwa. 

• Wrażliwy człowiek ma układ nerwowy, który mocniej reaguje na bodźce społeczne i sensoryczne.
  

• Objawy WWO obejmują przede wszystkim silne reakcje emocjonalne, łatwe przeciążenia i bogate życie wewnętrzne. Mocne strony to doskonała empatia, intuicja oraz wyjątkowa zdolność zauważania subtelności w swoim otoczeniu. 
  

• Odpowiednio dobrany program coachingowy pozwala bardzo skutecznie radzić sobie z wysoka wrażliwością. Wspiera i przyspiesza samopoznanie, akceptację, rozwój kompetencji oraz wzmacnia odporność emocjonalną. 
  

• Jeżeli coaching nie pomaga należy zwrócić się do psychoterapeuty. Być może wrażliwość nakłada się na nierozwiązane konflikty wewnętrzne. 
  

• Ponadprzeciętna wrażliwość jest cechą, która może być źródłem siły, jeśli nauczymy się nią zarządzać. 

To ścieżka do większego dobrostanu, zdrowego poczucia własnej wartości i pełniejszego życia w zgodzie ze swoimi odczuciami, potrzebami i predyspozycjami. 

Zobacz także: 

Czym jest overthinking?

Mądrość, a inteligencja: czym się różnią?

Typy inteligencji wg Howarda Gardnera

Jak odnaleźć sens życia?

Jak znaleźć cel w życiu?

Jak wyznaczyć priorytety w życiu?

Pomysł na siebie: co zrobić, aby mieć satysfakcjonujące życie?

Jak pokonać kryzys wieku średniego?

4 style przywiązania w związku wg Bowlby

Poznaj 16 typów osobowości 

Cytaty o odwadze, wrażliwości i samoakceptacji