Co to jest inteligencja intrapersonalna i jak ją rozwijać wg Gardnera?

Inteligencja intrapersonalna to jedno z najciekawszych i najbardziej refleksyjnych pojęć w psychologii rozwoju człowieka. Osoby, które odznaczają się wysoką inteligencją intrapersonalną posiadają ponadprzeciętną umiejętność tworzenia prawdziwego obrazu samego siebie. 

W świecie, w którym dominują testy IQ i wiedza faktograficzna, ten rodzaj inteligencji oferuje nową, głębszą perspektywę na psychologiczny rozwój człowieka. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tej unikalnej inteligencji, wyjaśnimy dlaczego jest ważna i pokażemy jak można ją rozwijać na co dzień.

Czym jest inteligencja intrapersonalna (inaczej intuicyjna)?

Inteligencja intrapersonalna to wrodzona zdolność rozumienia własnych emocji, procesów myślowych, celów, motywacji i potrzeb. Jest to rodzaj inteligencji, który koncentruje się na wewnętrznym świecie człowieka. Taka osoba potrafi zgłębiać swoje uczucia, zachowania i przekonania, co pozwala jej żyć w harmonii z samym sobą. 

Twórcą tego pojęcia jest amerykański psycholog Howard Gardner. Jego Teoria Inteligencji Wielorakich wyróżnia ją jako jeden z ośmiu typów. To metapoznanie, czyli umiejętność przewidywania, obserwowania, analizowania, kontrolowania i oceniania swoich procesów poznawczych. To zdolność do patrzenia na świat z własnego punktu widzenia. 

Jak teoria inteligencji wielorakich Gardnera redefiniuje pojęcie inteligencji?

Tradycyjnie inteligencja była utożsamiana z logiczno-językowym podejściem do problemów, mierzonym m.in. przez test na IQ. Gardner zaproponował koncepcję, która wyodrębnia osiem niezależnych rodzajów inteligencji. Twierdził on, że życie wymaga korzystania z różnych rodzajów umiejętności.

Według Gardnera, inteligencja to nie tylko sfera logicznego myślenia, ale również inne przestrzenie, takie jak inteligencja językowa, ruchowa, przyrodnicza, interprersonalna, wizualno-przestrzenna i muzyczna. Piszemy o tym dużo szerzej w osobnym artykule dostępnym na blogu Empowerment Coaching Kraków. 

Porównanie: inteligencja interpersonalna vs. intra-personalna vs. empatia. Czym się różnią?

Chociaż te dwa typy inteligencji brzmią podobnie, dotyczą innych aspektów funkcjonowania. Przedrostek 'inter' pochodzi z języka łacińskiego i oznacza 'pomiędzy', natomiast przedrostek 'intra' oznacza 'wewnątrz'. To już chyba wszystko tłumaczy.

Interpersonalność oznacza rozumienie i reagowania na emocje innych ludzi.

Intrapersonalność skupia się na sobie i oznacza rozpoznawanie własnych uczuć i ocenę swoich możliwości. 

Osoba z wysokim poziomem interpersonalności będzie doskonałym liderem, mentorem czy terapeutą. Z kolei osoba z wysoką intrapersonalnością może być wybitnym filozofem, pisarzem lub psychologiem klinicznym. 

Inteligencja interpersonalna składa się z dwóch odrębnych zdolności – komponentu poznawczego, który obejmuje świadomą zdolność do postrzegania rzeczy z perspektywy innej osoby, a także elementu emocjonalnego, który obejmuje identyfikację i dzielenie się emocjami.

Obie te umiejętności są nabywane poprzez wczesne interakcje z opiekunami.

Obecnie inteligencja interpersonalna jest często oceniana pod kątem różnych ról zawodowych, a jej pomiar został włączony do procesu psychoterapii pacjentów, u których brak empatii prowadzi do problemów w życiu codziennym. 

Jakie zdolności są związane z inteligencją typu 'intra'?

Do głównych umiejętności zaliczanych do inteligencji intrapersonalnej należą:

• świadomość własnych emocji,

• autorefleksja, 

• samodzielne wyznaczanie celów i wartości, 

• zdrowe poczucie własnej wartości,

• realny obraz siebie,

• kreatywne podejście do nowych sytuacji, 

• umiejętność rozwiązywania problemów z wykorzystaniem wglądu w swoje mocne i słabe strony.

Najważniejszą ze wszystkich cech jest sprawność w poruszaniu się w przestrzeni metapoznania, czyli "myślenia o myśleniu".

Jak rozpoznać wysoką inteligencję intrapersonalną?

Osoby, u których intrapersonalna inteligencja jest na poziomie ponadprzeciętnym wyróżniają się następującymi cechami: 

• potrafią dokonywać trafnej samooceny, 

• są autonomiczne i odpowiedzialne, 

• dobrze radzą sobie w sytuacjach wymagających samodzielnych decyzji,

• nie podejmują niepotrzebnego ryzyka, 

• same budują wewnętrzną motywację,

• łatwo rozpoznają i nazywają swoje uczucia,

• akceptują różnorodność charakterów i postaw,

• wiedzą jak bronić swoich granic w sposób dojrzały i spokojny,

• są intuicyjne i refleksyjne.

Zazwyczaj są to osoby, które poszukują odpowiedzi na tematy związane z religią, wiarą, filozofią, sensem życia i naturą ludzkiej egzystencji. 

Dlaczego warto rozwijać inteligencję intra-personalną? Jak to wpływa na samoocenę i motywację?

Ta inteligencja pozwala lepiej zrozumieć siebie, co przekłada się na większą stabilność emocjonalną, trafniejsze wybory życiowe i lepsze relacje z innymi. 

Ponadto pomaga skutecznie zarządzać stresem i podejmować decyzje zgodne z osobistymi wartościami i możliwościami. To buduje wewnętrzną siłę, odporność psychiczną i daje poczucie sprawczości.

W ten sposób powstaje trudne do zachwiania zaufanie do samego siebie. A to z kolei jest źródłem poczucia bezpieczeństwa, które wypływa z wnętrza i nie jest uzależnione od warunków zewnętrznych. 

Osoby świadome siebie mają silniejsze poczucie wartości osobistej. Wiedzą, czego chcą, potrafią określić cele i konsekwentnie do nich dążyć. To właśnie ta inteligencja buduje trwałą i niezależną motywację. 

Dzięki niej człowiek jest mniej podatny na presję społeczną, potrafi trzymać się swoich wartości i dokonywać wyborów zgodnych z samym sobą. 

Przykładowe ćwiczenia wspierające rozwój tej inteligencji.

Oto najbardziej skuteczne aktywności, które warto wprowadzić do swojego życia:

• prowadzenie dziennika emocji i myśli,

• praktykowanie medytacji,

• korzystanie z technik uważności (mindfulness),

• zadawanie sobie mocnych pytań otwartych,

• analizowanie swoich decyzji i wyborów,

• obserwowanie w różnych sytuacjach sygnałów przychodzących z ciała.

Te praktyki uczą krytycznego i twórczego patrzenia na siebie oraz poszerzają samoświadomość.

W tym miejscu warto przekazać specjalny komentarz na temat ostatniego punktu z powyższej listy.

Nasz umysł jest potężnym narzędziem i wielokrotnie potrafi nas oszukać. A nasze ciało nie potrafi kłamać i jest najlepszym wyznacznikiem naszej prawdy wewnętrznej. Dlatego też wszelkie sygnały pochodzące z ciała (np. ściśnięty żołądek, spięte ramiona, spłycony oddech czy też blokada w gardle) będą najlepszym ostrzeżeniem przed sytuacją lub towarzystwem, które nam nie służą. 

Jak rozwijać inteligencję emocjonalną w życiu codziennym?

Rozwój inteligencji intrapersonalnej może być częścią codziennego życia. Oto kilka sposobów:

• codzienna chwila ciszy i refleksji,

• analiza dnia i swoich reakcji emocjonalnych,

• uczenie się z doświadczeń,

• dzielenie się przemyśleniami z zaufanymi osobami,

• świadome podejmowanie decyzji. 

Wprowadzenie tych praktyk pozwala pogłębić wgląd w siebie i rozwijać umiejętność rozumienia własnego wnętrza.

Jakie zawody są idealne dla osób z rozwiniętą inteligencją intrapersonalną? 

Osoby z rozwiniętą inteligencją intrapersonalną świetnie odnajdują się w profesjach wymagających refleksji, analizy oraz indywidualnej pracy. Do takich zawodów należą:

• psycholog,

• terapeuta,

• coach,

• doradca zawodowy, 

• trener rozwoju osobistego,

• filozof,

• pisarz, 

• poeta. 

W tych dziedzinach przydaje się zdolność do tworzenia introspekcji zarówno u siebie, jak i innych oraz konsekwentne zmierzanie do życia w harmonii z samym sobą.

Podsumowanie – Najważniejsze Rzeczy do Zapamiętania.

• Inteligencja intrapersonalna to zdolność do rozumienia swojego wewnętrznego świata, w tym swoich emocji, procesów myślowych, możliwości i potrzeb. 

• Wśród inteligencji wyodrębnionych w swojej teorii, Howard Gardner umieścił ją na pierwszym miejscu jeśli chodzi o wpływ na harmonijny rozwój osobisty człowieka.

• Osoby z tą inteligencją cechuje samoświadomość, refleksyjność, niezależność i zdolność do podejmowania samodzielnych decyzji.

• To rodzaj inteligencji, który pozwala żyć w zgodzie ze sobą i dokonywać wyborów w harmonii z własnymi wartościami. 

• Można ją poszerzać poprzez medytację, pisanie dziennika, autorefleksję i częste zadawanie sobie pytań. 

  
  

Doskonaląc tę inteligencję, budujemy głębsze zrozumienie siebie, co staje się fundamentem świadomego, spełnionego życia.

Zobacz także:

Czym jest overthinking?

Mądrość, a inteligencja: czym się różnią? 

Jak odnaleźć sens życia?

Jak znaleźć cel w życiu?

Jak wyznaczyć priorytety w życiu?

Pomysł na siebie: co zrobić, aby mieć satysfakcjonujące życie?

Jak pokonać kryzys wieku średniego?

 4 style przywiązania w związku wg Bowlby

Poznaj 16 typów osobowości

Jak działa coaching osób wysoko wrażliwych? 

Coaching czy Mentoring?

Oferta Life Coaching Kraków