W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, oprócz zaangażowanych pracowników to właśnie umiejętności przywódcze są najistotniejszą składową sukcesu każdej organizacji. Bycie liderem to nie tylko zarządzanie zespołem, ale także inspirowanie i wspieranie swoich pracowników w dążeniu do wspólnych celów.
Artykuł ten pomoże zrozumieć, kim jest dobry lider, jakie cechy powinien posiadać oraz wyjaśni jak efektywnie przewodzić, aby osiągnąć najlepsze rezultaty i czerpać z tego osobistą satysfakcję.
Czym Jest Przywództwo?
Tradycyjnie zacznijmy od zdefiniowania pojęcia, którego będziemy używać. W Internecie znajdziemy wiele różnych definicji, gdyż termin "przywództwo" stał się niezwykle popularny w ostatnich dekadach. Rozwinęły się też bardzo różne style przywództwa.
Definicja Przywództwa
Przywództwo to umiejętność kierowania grupą ludzi, motywowania ich do osiągania celów oraz inspirowania do ciągłego rozwoju. Dobry przywódca potrafi tworzyć wizję przyszłości, komunikować ją jasno i skutecznie oraz angażować innych w jej realizację. Sedno sprawy ujmuje chyba to jedno piękne zdanie: prawdziwy lider to osoba, za którą inni chcą podążać. I nie dotyczy to tylko środowiska biznesowego.
Rola Lidera w Organizacji
Przywódca biznesowy może pełnić wiele ról, od stratega, przez menedżera operacyjnego, po mentora i coacha dla innych pracowników. Musi umieć zarządzać różnymi zasobami (np. ludzie, struktury i systemy, pieniądze, czas, wiedza, technologie, procesy), wyznaczać kierunki, definiować wizję lub cele, które trzeba osiągnąć, zapewniać dostępność zasobów niezbędnych do realizacji wyznaczonych celów, rozwiązywać problemy, podejmować decyzje, komunikować się w sposób zrozumiały, budować relacje interpersonalne oraz dbać o komfort i poziom zaangażowania zespołów, którym przewodzi.
Skuteczny lider potrafi przede wszystkim dostosować swój styl przywództwa do potrzeb sytuacji, w której się znajduje.
Kim Jest Lider? Kluczowe Cechy Lidera
Zacznijmy od tego, że liderem można być nie mając odpowiedniego stanowiska lub funkcji. To tzw. liderzy nieformalni. To osoby, które mają "to coś", co sprawia, że inni chcą być w ich pobliżu, szanują ich, czasami podziwiają i chcą za nimi podążać. No właśnie. Co to jest "to coś"?
Czy to po prostu charyzma, z którą się urodzili, czy też może coś więcej? Np. coś, co jest wynikiem konsekwentnej pracy nad sobą i swoim rozwojem. Przyjrzyjmy się bliżej temu szerokiemu tematowi i odnieśmy go również do formalnej roli lidera zespołu w pracy.
Zestawy atrybutów, którymi dysponuje przywódca zespołu można podzielić na trzy główne kategorie:
atrybuty osobowości lub charakteru,
wiedza, kompetencje i umiejętności,
doświadczenie, które po prostu wymaga czasu.
Ta druga kategoria to szeroki obszar, nad którym można pracować oraz nieustannie rozbudowywać i doskonalić. Ale i w ramach pierwszej kategorii możemy dokonywać zmian.
Możemy pracować nad swoim charakterem lub nad poszerzaniem swojej samoświadomości. Są w nas też części, których zmienić nie możemy (np. to czy jesteśmy introwertykiem, czy ekstrawertykiem), ale świadomość swoich predyspozycji osobowościowych i mocnych stron może nam bardzo pomoc w wypracowaniu autentycznego i skutecznego stylu przywództwa. Co więcej, zharmonizowanie ze sobą obydwu kategorii sprawi, że w pewnych dziedzinach będziemy niezaprzeczalnym (i niedoścignionym) wzorem dla innych.
A jeżeli wraz z upływającym czasem będziemy potrafili integrować w sobie kolejne doświadczenia (np. poprzez wyciąganie wniosków z popełnianych błędów) - będziemy się wznosić na coraz wyższe poziomy mistrzostwa.
Przyjrzyjmy się teraz, co powinien posiadać lider w obszarze pierwszych dwóch wyżej wymienionych kategorii.
Jakie Cechy Charakteru Są Najważniejsze dla Dobrego Lidera?
Zacznijmy od charakteru. To właśnie te atrybuty sprawiają, że ktoś staje się liderem nieformalnym.
Integralność i Spójność
Integralność wewnętrza, a przede wszystkim spójność pomiędzy słowami i czynami, to podstawa zaufania.
Uczciwość i Etyka
Uczciwość i etyczne postępowanie są fundamentem relacji międzyludzkich. Osoba, która działa w sposób uczciwy, zyskuje szacunek otaczających ją ludzi. To również prawdomówność i dotrzymywanie obietnic.
Autentyczność
W erze cyfrowej, gdzie wiele rzeczy jest sztucznie kreowanych, autentyczność staje się niezwykle cenna. To nie tylko kwestia "bycia sobą”, ale również postępowania zgodnie z własnymi wartościami i przekonaniami, nawet w obliczu krytyki. To również gotowość do bycia niedoskonałym.
Odwaga
Osoba lękliwa nie może przewodzić innym. Ta odwaga może się przejawiać w różny sposób: np. jako odwaga mówienia prawdy, stawiania czoła trudnym wyzwaniom lub podejmowania trudnych decyzji.
Wytrwałość
To konsekwencja i często niezłomność w realizacji wyznaczonych celów. Ale równocześnie nie jest to ślepy upór i zmierzanie do celu po trupach.
Zdrowe poczucie własnej wartości
To z jednej strony świadomość swoich możliwości i potrzeb, a z drugiej szacunek dla innych. To wiara w siebie, ale też nie wywyższanie się ponad innych.
Stabilność emocjonalna
To umiejętność kierowania samym sobą, która objawia się poprzez dojrzałe i zrównoważone zachowania.
Pozytywne Nastawienie
Optymizm, entuzjazm, naturalna pogoda ducha mogą inspirować innych do działania, nawet w trudnych sytuacjach. Nie mówimy tu jednak o naiwnym pozytywnym myśleniu typu Efekt Pollyanny, ani też o niedojrzałym podejściu typu "jakoś to będzie".
Jakie Umiejętności Powinien Posiadać Skuteczny Lider?
Zobaczmy teraz jakie kompetencje i umiejętności znajdują się w arsenale skutecznego przywódcy.
Umiejętności Przywódcze
Dobry lider musi również posiadać następujące umiejętności niezbędne do przewodzenia:
Strategiczne myślenie: Planowanie długoterminowe, tworzenie strategii, wyznaczanie celów zgodnych z obraną strategią.
Zapewnienie niezbędnych zasobów: Analiza i zapewnienie tego, co jest niezbędne do realizacji wyznaczonych celów, w tym również budowanie zespołu
Planowanie i organizacja pracy w czasie: Odpowiednie rozłożenie zadań, aby uniknąć konfliktów w dostępie do zasobów lub okresów nadmiernego spiętrzenia zadań,
Delegowanie: Umiejętność rozdzielania zadań i organizacji pracy całego zespołu i jego poszczególnych członów.
Decyzyjność: Umiejętność podejmowania decyzji, nawet w trudnych sytuacjach.
Motywowanie: Wpływanie na poziom zaangażowania ludzi wokół siebie.
Świadome Budowanie Zaufania Wśród Swoich Podwładnych
Zaufanie jest fundamentem każdej relacji między ludźmi. Pracownicy muszą mieć pewność, że osoba, która ich prowadzi jest uczciwa, wiarygodna i że mogą na niej polegać. To samo dotyczy relacji w zespole i pracy zespołu jako całości. Jak mówi mądre powiedzenie: zespół to nie grupa ludzi, którzy ze sobą współpracują, ale grupa ludzi, którzy sobie ufają.
Komunikacja i Umiejętność Słuchania
W dzisiejszych czasach umiejętność komunikacji jest nieodzowna dla osiągnięcia sukcesu w niemalże każdej dziedzinie. Lider musi być w stanie jasno i skutecznie przekazywać informacje, a także aktywnie słuchać pracowników. Umiejętność słuchania pozwala lepiej zrozumieć ich potrzeby i problemy, co ma znaczący wpływ na poziom ich zaangażowania.
Rozpoznawanie i Rozwijanie Umiejętności Członków Zespołu
Mądry lider rozumie, że ludzie są różnorodni i mogą dysponować różnymi predyspozycjami. Zdaje sobie również sprawę, że to co stanowi motywację dla jednego pracownika, może nie działać na innego. Potrafi rozpoznawać mocne strony każdego członka zespołu i tak organizować pracę, aby te naturalne talenty były jak najlepiej wykorzystywane. Potrafi również wspierać swoich ludzi w ich rozwoju zawodowym i planowaniu ścieżki kariery.
Rozwiązywanie Problemów i Konfliktów
Dobry lider wie, że w każdej grupie ludzi pojawiają się napięcia i konflikty, które wpływają na efektywność pracy zespołu. I jest świadom, że jego rolą jest rozładowywanie takich sytuacji. Ponadto dobry manager stara się być lojalny wobec swojego zespołu i chronić go przed burzami zewnętrznymi.
Elastyczność
Sławne już czasy VUCA i BANI są coraz bardziej nieprzewidywalne i coraz mniej stabilne. Dlatego tez coraz większego znaczenia nabiera elastyczność lub rezyliencja - czyli zdolność szybkiego przystosowania się do zmieniających się okoliczności. Nie chodzi jednak o to, aby zmieniać wszystko nieustannie, ale umiejętnie korygować oryginalne plany, które wciąż mają prowadzić do celu.
Empatia i Inteligencja Emocjonalna
Badania Golemana nad inteligencją emocjonalną oraz doświadczenia pandemii Covd-19 zmieniły w sposób diametralny spojrzenia na role empatii w pracy. Empatia stała się kluczowym czynnikiem, który pozwala zrozumieć potrzeby i oczekiwania pracowników. Dzięki empatii można budować silne relacje, co przekłada się na lepszą współpracę i zaangażowanie wśród członków grupy.
Jakie Są Najlepsze Praktyki, Które Stosuje Dobry Przywódca?
Zobaczmy teraz jak to wygląda, jeśli chodzi o dobre praktyki.
Tworzenie Atmosfery Zaufania
Budowanie zaufania to proces, który wymaga czasu i zaangażowania. Przywódca zespołu pracowniczego musi być otwarty i transparentny w swoich działaniach, aby stać się wiarygodnym w oczach swoich pracowników.
Budowanie Pozytywnych Relacji
Już wiemy, że efektywna komunikacja znacząco wpływa na działania pracowników. Lider powinien umieć jasno przekazywać oczekiwania i cele, a także regularnie informować o postępach i wynikach. Ale nie chodzi tylko o to jak komunikować się z członkami zespołu. Trzeba pójść o jeden krok dalej i świadomie budować relacje - nie tylko w swojej grupie, ale również z kolegami z pracy, klientami i głównymi interesariuszami. To bardzo cenna praktyka.
Uzgadnianie Jasnych Celów
Ustalanie jasnych i osiągalnych celów jest decydujące dla nowoczesnego przywództwa. Najlepiej, żeby cele były SMART – tzn. specyficzne, mierzalne, osiągalne, realistyczne i określone w czasie. Ale być może ważniejsze jest aby nie były pracownikom narzucone, ale wspólnie z nimi uzgadniane na początku roku. Wtedy przekazywanie feedbacku i ewentualna doroczna ocena pracownicza stają się dużo łatwiejsze.
Regularna Informacja Zwrotna
Regularna informacja zwrotna pomaga pracownikom poprawiać swoje wyniki i znacząco wpływa na ich zaangażowanie. Zdolność lidera do regularnego przekazywania nie tylko konstruktywnej krytyki, ale i pochwał nabiera coraz większego znaczenia - zwłaszcza w przypadku pracy z pokoleniami Y i Z.
Zauważanie i Docenianie
Motywowanie to jedno z wiodących zadań lidera. Motywacja może pochodzić zarówno z nagród zewnętrznych, jak i wewnętrznej satysfakcji z dobrze wykonanej pracy. Lider powinien znać motywacje swoich ludzi i dostosować swoje działania tak, aby utrzymać ich zaangażowanie.
Mądre Dbanie o Siebie
To prawdopodobnie niedoceniana praktyka. Ale zastanówmy się przez chwilę nad następującym zdaniem: nie można dać innym tego, czego samemu się nie posiada. Jak więc można zapalić innych jeżeli samemu się nie płonie - oczywiście w pozytywnym sensie. Jeżeli podwładni będą widzieć zestresowanego i zmęczonego szefa nie będzie to nich pozytywnie wpływało. Dlatego też trzeba wiedzieć jak mądrze dbać o siebie, jak odnawiać swoją energię i równowagę psychiczną.
Jakie Są Najczęstsze Wyzwania Lidera?
Przyjrzyjmy się teraz jakie największe wyzwania stoją przed team liderem XXI wieku.
Zarządzanie Zmianami
Wspomnieliśmy wcześniej o czasach VUCA i BANI. Świat staje się coraz bardziej nieprzewidywalny i nielinearny. Coraz trudniej jest przewidzieć rozwój wypadków i coraz częściej mamy do czynienia z wydarzeniami nie niespodziewanymi. Dlatego też wprowadzanie zmian i komunikowanie ich w sposób, który minimalizuje opór i zwiększa akceptację staje się jednym z największych wyzwań.
Wielo-pokoleniowość i Różnorodność
W tej chwili w jednej organizacji mogą pracować przedstawiciele kilku różnych generacji: Baby Boomers, Generacja X, Generacja Y, Generacja Z i już mówi się o kolejnej Generacji AI. Te pokolenia istotnie się miedzy sobą różnią. Znalezienie sposobu na dotarcie do każdego z nich i równoczesne budowanie dogadujących się ze sobą grup pracowniczych staje się coraz większym wyzwaniem. Ponadto coraz większy nacisk kładzie się na tolerancję i akceptację różnorodności we wszelkich możliwych odcieniach. To z jednej strony wymaga wyczucia i dyplomacji, ale z drugiej również zdrowego rozsądku, aby nie dać się sparaliżować w działaniu będąc narażonym na potencjalne (ale nieuzasadnione) oskarżenia o "non-compliance".
Radzenie Sobie z Konfliktami
Oprócz opisanego powyżej aspektu różnorodności, również presja i stres stają się nieodłączną częścią życia - nie tylko zawodowego. To wzmaga emocje i zwiększa ilość konfliktów. Lider grupy coraz bardziej musi umieć radzić sobie z konfliktami w sposób konstruktywny, aby nie wpływały one negatywnie na atmosferę i efektywność pracy.
Tworzenie Bezpieczeństwa Psychologicznego w Pracy
To jedno z najbardziej niedocenianych wyzwań. Poczucie bezpieczeństwa to jedna z podstawowych potrzeb człowieka (patrz proszę: Piramida Potrzeb Maslowa). Bez zaspokojenia tej potrzeby próby zmotywowania ludzi do wysiłku spełzną na niczym. Nie pomogą żadne bonusy, premie i wszelkiego rodzaju benefity. Jeżeli środowisko pracy będzie toksyczne - pracownicy nie będą wykazywać żadnej inicjatywy troszcząc się w pierwszej kolejności o swoje bezpieczeństwo.
Jak Rozwijać Cechy i Umiejętności Przywódcze?
Na koniec poświęćmy jeszcze kilka słów temu, co może pomóc w rozwijaniu kompetencji, umiejętności i technik, jak również poszerzaniu swojej samoświadomości. Dzięki tym rozwiązaniom można stać się nie tylko wyjątkowym szefem, ale również spełnionym człowiekiem czerpiącym ze swojej odpowiedzialnej pracy prawdziwą satysfakcję.
Szkolenia i Kursy
Jednym z oczywistych sposobów jest uczestnictwo w szkoleniach i kursach z zakresu przywództwa. Takie programy mogą dostarczyć narzędzi i technik z dziedziny skutecznego zarządzania.
Mentoring i Coaching
Mentoring i coaching to kolejne metody doskonalenia sztuki bycia liderem zespołu. Ich efektywność została potwierdzona przede wszystkim w przypadku menadżerów o większym doświadczeniu. Indywidualna współpraca z zaufanym mentorem lub profesjonalnym coachem może pomóc nie tylko w obszarze zawodowym, ale również prywatnym.
Networking
Warto regularnie wychodzić poza swoją firmę lub branżę i spotykać się z innymi liderkami lub szefami. Takie rozmowy i wymiana doświadczeń mogą być bardzo cenne i praktyczne. A równocześnie przypominają, że nie jesteśmy jedynymi, którzy zmagają się z problemami.
Podsumowanie: Najważniejsze Cechy Dobrego Lidera Zespołu i Menedżera
Skuteczny lider zespołu to osoba, która potrafi efektywnie zarządzać zespołem i inspirować pracowników do działania.
Atrybuty dobrego lidera obejmują uczciwość, autentyczność, odwagę, wytrwałość, zdrowe poczucie własnej wartości i pozytywne nastawienie.
Budowanie silnego zmotywowanego zespołu bazuje na bezpieczeństwie psychologicznym, zaufaniu, efektywnej komunikacji, ustalaniu jasnych celów, docenianiu oraz empatii i inteligencji emocjonalnej.
Umiejętności liderskie, takie jak myślenie strategiczne, planowanie i organizacja pracy, delegowanie, przekazywanie feedbacku czy decyzyjność, można rozwijać poprzez szkolenia, mentoring, coaching i własną praktykę.
Posiadanie odpowiednich umiejętności i cech pozwala liderowi świetnie organizować pracę, skutecznie motywować zespół, radzić sobie z przeciwnościami i ostatecznie osiągać wyznaczone cele. A Jak twierdzi Stephen Covey, autor książki "7 nawyków skutecznego działania":
Umiejętność delegowania to kluczowy element skutecznego przywództwa, który pozwala na rozwijanie umiejętności członków zespołu i efektywne wykorzystanie ich potencjału.
Zobacz także:
Co sprawia, że liderki biznesu zatrudniają coacha?
Comments