Poznaj Przywództwo Służebne (servant leadership). Naucz się słuchać

Ryszard Skarbek
4 sie 2022
6 minut(y) czytania

Zaktualizowano: 2 mar

Coaching Biznesowy-Servant Leadership-Czym jest — image:Thinkstock

Przywództwo służebne to filozofia przywództwa, w której priorytetem jest rozwój, dobre samopoczucie i upodmiotowienie pracowników. Ten styl tworzy integracyjne środowisko pracy, które umożliwia wszystkim w organizacji rozwój swojego autentycznego ja.

Podczas gdy tradycyjne przywództwo koncentruje się na żądzy władzy i sukcesie danej organizacji lub firmy, ten typ przywództwa priorytetowo traktuje pracowników. Prawidłowo wdrożony, może pomóc w budowaniu prawdziwego zaufania i odpowiedzialności.

Zwolennicy twierdzą, że skupienie się na zdrowiu emocjonalnym pracowników sprawia, że oni tak samo dbają o swoich współpracowników. To tworzy przyjazne środowisko, które zachęca do rozwoju i wysokiej jakości pracy. To pozwala również wyzwolić w ludziach potencjał twórczy i rozwijać innowacyjność.

Głównym aspektem jest akceptacja innych. Tworząc środowisko, w którym każdy czuje się bezpiecznie, powstaje „psychologiczny klimat etyczny”, który pozwala pracownikom być autentycznym i nie obawiać się osądów kierownictwa za bycie sobą.

Ten klimat tworzy tolerancję dla różnorodności i w naturalny sposób umożliwia angażowanie ludzi. To z kolei zachęca pracowników do podejmowania trudnych decyzji, nawet jeśli będzie się to wiązało z popełnianiem błędów. A to z kolei pozwala każdemu budować osobisty i zawodowy rozwój w organizacji.

Czym jest przywództwo służebne: jak powstała teoria servant leadership

Teorię przywództwa służebnego (ang. servant leadership) zapoczątkował Robert K. Greenleaf, który spopularyzował ten termin w eseju z lat 70. zatytułowanym „Sługa jako przywódca”.

Jego inspiracją była książka pt. "Podróż na Wschód" i jej główny bohater Leo - służący, który znika niespodziewanie z pracy. Po jego zniknięciu produktywność i efektywność pozostałych pracowników rozpadła się, ujawniając w ten sposób, że Leo przez cały czas był liderem.

W ten sposób Greenleaf założył, że podstawą prawdziwego zaufania i autonomii jest otwarta komunikacja pomiędzy pracownikami i liderami.

Zaproponował też nowatorską postawę i oparł ją na dwóch głównych założeniach:

„Służę, ponieważ jestem liderem” i
„Jestem liderem, ponieważ służę”.

Pierwsza przesłanka koncentruje się na altruizmie i bezinteresownej trosce o innych, podczas gdy druga opiera się na ambicji osoby, by zostać liderem.

Po raz pierwszy przetestował tę teorię podczas pracy na stanowisku dyrektora w AT&T i z upływem czasu zyskała ona popularność jako skuteczny styl przywództwa.

Podstawowe zasady przywództwa służebnego

Pierwotne założenie twórcy teorii było stosunkowo niejasne w porównaniu z innymi podejściami i modelami przywództwa. To doprowadziło do kilku interpretacji oryginalnego pomysłu, których zamiarem było rozszerzenie koncepcji i zaoferowanie bardziej szczegółowych wytycznych dotyczących tego, jak to powinno wyglądać w praktyce.

Larry Spears w książce pt. „Character and Servant Leadership: Ten characteristics of effective caring leaders” zdefiniował cechy, które musi posiadać przywódca służący, aby móc wywierać wpływ.

Cechy te, zwane czasem 10 podstawowymi zasadami, obejmują:

empatię (empathy),
słuchanie (listening),
uzdrawianie (healing),
świadomość (awareness),
perswazję (persuasion),
konceptualizację (conceptualization),
przewidywanie (foresight),
zarządzanie wspólnym interesem (stewardrship),
zaangażowanie w rozwój ludzi (commitment to the growth of people) ,
budowanie społeczności (building community).

Cztery pierwsze zasady odnoszą się do cech osobistych i charakteru danej osoby. Pozostałe odzwierciedlają zachowania w relacjach międzyludzkich i dotyczą wymiaru społecznego.

Prace nad doprecyzowaniem modelu trwały nadal. W następnym kroku dwóch badaczy, Barbuto i Wheeler, przekształciło 10 cech Spearsa w strukturę zwaną „naturalnym pragnieniem służenia innym”, która składa się z pięciu następujących kategorii przywództwa służebnego:

powołanie altruistyczne,
uzdrawianie emocjonalne,
mądrość,
perswazyjne mapowanie,
organizacja zarządzania.

W każdej kategorii z kolei znajduje się od czterech do pięciu szczegółowych cech.

Z kolei Joe Iarocci, autor Servant Leadership in the Workplace, zdefiniował trzy kluczowe priorytety (rozwój ludzi, budowanie zaufanego zespołu, osiąganie wyników), trzy kluczowe zasady (najpierw służenie, przekonywanie, upodmiotowienie) i trzy kluczowe praktyki (słuchanie, delegowanie, łączenie pracownika z misją).

Dwaj inni badacze, Russel i Stone, opracowali dziewięć „funkcjonalnych atrybutów”, które obejmują: wizję, integralność, uczciwość, zaufanie, służbę, modelowanie, pionierstwo, docenianie innych i upodmiotowienie.

Nakreślili także 11 „atrybutów towarzyszących”, które obejmują komunikację, wiarygodność, kompetencje, zarządzanie, widoczność, wpływ, perswazję, słuchanie, zachętę, nauczanie i przekazywanie uprawnień.

Charakterystyka przywódcy służebnego

Jak widać zasady przywództwa służebnego nie tworzą sztywnego i wyczerpującego kodeksu. Stanowią jednak zaproszenie skierowane do wszystkich osób, które myślą w podobny sposób.

Według Greenleafa, najważniejszą cechą bycia przywódcą-sługą jest uczynienie priorytetem służenia, a nie przewodzenia. Tacy liderzy są bardziej zainteresowani zaspokajaniem potrzeb pracowników i pomaganiem im w rozwoju w organizacji, a mniej koncentracją na zyskach i prostym prowadzeniem ludzi poprzez mówienie im, co mają robić.

Nie określił dokładnie, jakie cechy charakteru składają się na silnego przywódcę, ale badacze James Sipe i Don Frick przestudiowali jego prace i nakreślili siedem filarów lidera służebnego.

Oto one.

1. To przede wszystkim osoba z charakterem

Przywódca-sługa to ktoś, kto jest uczciwy, podejmuje decyzje w oparciu o etykę i zasady, wykazuje pokorę i podporządkowuje się wyższym celom.

2. Taki przywódca na pierwszym miejscu stawia ludzi

Przywódca-sługa okazuje troskę o innych oraz pomaga pracownikom realizować ich aspiracje i rozwijać się w organizacji.

3. Servant leader to wykwalifikowany komunikator

Umiejętności komunikacyjne są integralną częścią tej roli. Konieczna jest umiejętność skutecznego słuchania i rozmawiania z pracownikami z jednoczesnym zachęcaniem do przekazywania informacji zwrotnych.

4. To również współczujący współpracownik

Aby być silnym przywódcą sługą, należy konsekwentnie współpracować z innymi i pracować nad wzmacnianiem relacji, wspieraniem różnorodności, równości i integracji oraz rozwiązywaniem konfliktów w miejscu pracy.

5. Odznacza się dalekowzrocznością

Przywódca-sługa ma oko na przyszłość i opierając się na intuicji potrafi przewidywać, co może mieć wpływ na organizację. Musisz także mieć silną wizję swojej organizacji i być typem osoby, która w razie potrzeby potrafi podjąć zdecydowane działania.

6. To osoba, która myśli systemowo

Służący liderzy muszą mieć swobodę poruszania się po złożonych środowiskach i być w stanie dostosować się do zmian. Ten rodzaj przywództwa wymaga strategicznego myślenia i umiejętności skutecznego prowadzenia zmian w organizacji. To również zdolność utrzymywania równowagi pomiędzy celami strategicznymi i taktycznymi.

7. Taki lider prowadzi z autorytetem moralnym

Przywódca-sługa wyróżnia się integralnością. jego czyny i słowa są spójne. Buduje zaufanie do siebie i zaufanie do swoich pracowników poprzez ustanawianie standardów jakości i dotrzymywanie złożonych obietnic. Akceptuje i przekazuje odpowiedzialność oraz wspiera kulturę, która pozwala na przyjmowanie indywidualnej odpowiedzialności przez podwładnych.

Przykłady przywództwa służebnego z życia

W branży technologicznej takie przywództwo jest najczęściej widoczne w zwinnych środowiskach programistycznych w zespołach Scrum. W takim zespole Scrum Master niekoniecznie jest liderem - zamiast tego jest członkiem zespołu, który ściśle współpracuje z innymi sprawnymi pracownikami i zajmuje się definiowaniem wymagań, mapowaniem planów sprintu i rozwiązywaniem wszelkich przeszkód na drodze.

Znani przywódcy służebni w świecie korporacji to Alan Mulally, dyrektor generalny Ford Motor Co.; Susan Wójcicki, prezes YouTube; Paul Polman, dyrektor generalny Unilever; Howard Schultz, dyrektor generalny Starbucks; oraz Tim Cook, dyrektor generalny Apple. To tylko kilka osób, które są uważane za silne przykłady w świecie korporacji. Liderzy ci wykazują cechy, które obejmują podejmowanie ryzyka, skoncentrowanie na pracownikach i preferowanie ich sukcesu ponad zyski.

Rosnąca rola empatii

Bycie empatycznym od początku było na pierwszym miejscu tego stylu przywództwa. Natomiast doświadczenia pandemii Covid-19 jeszcze bardziej podkreśliły wagę tej cechy. Praca w trybie zdalnym, rosnąca wśród członków zespołu samotność i poczucie odseparowania wręcz zmuszają menedżerów do przyjęcia stylu opartego na empatii.

Jeżeli chciałbyś się dowiedzieć więcej kto to jest człowiek empatyczny - zapraszamy do osobnego artykułu.

Gdzie znaleźć odpowiednie szkolenia

Centrum Roberta K. Greenleaf oferuje kilka szkoleń dedykowanych temu rodzajowi przywództwa.

Podstawy obejmują podstawy oryginalnej filozofii i sposoby stosowania tych zasad w miejscu pracy.

Kluczowe Praktyki obejmują strategie skutecznego przywództwa i sposoby ich zastosowania w rzeczywistych warunkach.

Kurs Implementing Servant Leadership koncentruje się na strategiach i praktykach, które pomogą Ci skutecznie wdrożyć takie przywództwo w organizacji.

Kursy są realizowane online przy użyciu współdzielonej wiki i dyskusji grupowych; każdy kurs kosztuje 450 dolarów.

Oryginalnie artykuł został opublikowany w j. angielskim w magazynie CIO

Autorem artykułu jest Sarah K. White

źródło: https://www.cio.com/article/303848/what-is-servant-leadership-a-philosophy-for-people-first-leadership.html

Tłumaczenie z j. angielskiego: Empowerment Coaching

Zobacz także:

Servant Leadership - 8 praktycznych wskazówek od liderów IT

Moja podróż od przywództwa toksycznego do służebnego

Bezpieczeństwo psychologiczne, a style przywództwa

Co to jest neuroprzywództwo?

Czym jest coachingowy styl przywództwa?

Cechy dobrego lidera